Çiftlik hayvanları aşılandığında, ilk defa aşı olanlara 3-4 hafta sonra tekrar aşı yapılır. Buna hatırlatma dozu, rapel veya tekrar adını veriyoruz.
Bir aşı mutlaka prospektüsüne uygun olarak yapılmalıdır. Eğer aşının prospektüsünde 3-4 hafta sonra tekrar edilmesi gerektiği yazıyorsa, ihmal …
Değerli dostlarım,
Kendi hayvanlarınıza enjeksiyon yapıyor, ama bazen de ufak-tefek sorunlar yaşıyorsunuz.
Sorun yaşamamanız için aşağıdaki tavsiyeleri listeledim. Tavsiyelerime uymanız yararınıza olacaktır.
İneklerde ishal bir belirtidir. Bu belirti bağırsak yangısı yani enteritis olaylarında ortaya çıkar. Ayrıca diğer belirtilerle birlikte görülür.
İneklerdeki ishalin bir tek sebebi yoktur.
İnekler bakteriyel ve viral enfeksiyonlardan, parazitlerden veya işkembe asidozundan dolayı ishal belirtisiyle karşımıza çıkarlar.
Olabilecek hastalıkları …
Değerli dostlarım,
Diyelim ki 2 süt sığırcılığı işletmesi var. Sütü aynı fiyata satıyorlar ve süt verim ortalamaları da aynı.
Bu iki çiftliğin karlılığı aynı mı olur?
ABD’de yapılan hesaplamalarda doğum sonrası çokça görülen hastalıklar ele alınmış ve vaka başına…
Buzağılarımızın sağlıklı olmaları ve yaşama iyi bir başlangıç yapabilmeleri için “sağlıklı alışkanlıklar” elde etmeliyiz.
Eğer yeni doğmuş olan buzağılarımıza aşağıdaki 5 konuda dikkatli, hiçbirini ihmal etmeden, özenli davranırsak ileride sağlıklı ve verimli hayvanlarımız olur.
Önce listemizi gözden …
Çiftlik hayvanlarında hırıltılı solunum bazı hastalıkların belirtisidir. Çoğunlukla başka belirtilerle birlikte görülür. Ağzını açarak soluma, sık soluma, “karnını dövme” tabir edilen soluma güçlüğü diğer belirtiler arasında sayılabilir.
Hırıltılı solunum görüldüğünde akla gelebilecek olan hastalıklar şunlardır; Aktinobasilloz, aktinomikoz …
Raşitizma çiftlik hayvanlarının yavrularında, yani kuzu, oğlak ve buzağılarda “kemik yumuşaması” olarak adlandırabileceğimiz bir hastalıktır. Karşımıza “kemik eğriliği” olarak çıkan bu hastalıkta aksak yürüyüş, kemiklerin yay gibi eğrilmesi ve gelişme bozukluğu belirgindir.
Ayrıca eklemlerin birleştiği …
Tetanoz kuzu, oğlak, koyun, keçi ve buzağılarda görülen bir enfeksiyondur. Etkeni Klostridyum tetani adı verilen mikroptur. Bu mikrobun toksini (yani zehiri) kana karıştığında hayvanlarda sinirsel belirtiler gözlenir. Kasılma belirgin şekilde ortaya çıkar. Hayvan kaskatı kesilir. Yürüme bozukluğu, …
İneklerin verimi genetiklerinin çevre faktörleri ile birleşmesi sonucunda ortaya çıkar. Ancak bazı eksiklikler, hatalar verimin ortaya çıkmasını engeller.
Verimi kısıtlayan faktörleri gözden geçirelim; pis, ıslak, rahatsız ortamlar, boş yemlik, sıcak stresi, buzağılarda sütten kesme stresi, kalabalık ve sıkışık barınaklar, doğumdan …
Koyunlarda ve bazen de keçilerde “sümüklü burun” ya da ”sümüklü koyun” hastalığına yol açan burun kurdu aslında östrus ovis adı verilen bir sinek larvasıdır.
Sinek larvası yani östrus ovis sarımsı, gri-kahverengi kurtçuklardır. Burundaki hava geçiş …
Mikoplazma bovis (ya da yeni adıyla Mycoplasmopsis bovis) sığırlarda büyük sorunlara sebep olan bir mikroorganizmadır.
Çokça kullanılan antibiyotikler bu mikrobu etkilemez. Sadece birkaç antibiyotik mikoplazma bovis üzerinde etkili olabilir. Mikrobun antibiyotiklere karşı kendini koruyabilme yeteneği olduğundan sığırlarda …
Değerli dostlarım,
Size dışkı deliği olmadan doğan buzağılardan söz etmek istiyorum.
Bizim “atresia ani” dediğimiz bu durum yeni doğan buzağılarda dışkılamanın olmaması, karın bölgesinde gerginlik, karın ağrısı, ıkınma gibi belirtilerle kendini gösterir.
Dışkı deliği olmadığından dolayı bu …
İneklerde, bazen de ilk doğumunu yapmış düvelerde sütlerin kanlı olduğu görülür. Kanlı sütün sebebi memedeki kılcal damarların çatlamasıdır.
Meme kılcal damarlarının çatlamasına memelerin aniden sütle dolarak gerilmesi, sağım makinesinin vakum ayarının yanlış olması, memeye isabet eden travmalar, ineklerin memelerinin sarkık …
Koyun ve kuzuların iç organlarında, özellikle karaciğerlerinde yerleşen şerit larvaları Sistiserkus tenuicollis mezbahada ciğerlerin atılmasına ya da hayvanların ölümüne yol açan bir parazittir.
Parazitin asıl konakçısı köpektir. Köpeklerdeki Taenia hydatigena adı verilen şerit köpeğin dışkısındaki yumurtaların otlara veya sulara …
Değerli dostlarım,
Bizler eti, sütü, tereyağını ve bunlardan elde edilen tüm ürünleri işkembeli hayvanlardan elde ediyoruz. İşkembede sindirim faydalı bakteriler sayesinde oluyor.
Faydalı bakterilerin dengeli bir şekilde, bol miktarda olmaları sindirim, iştah, sağlık ve verim için şarttır.
İşkembedeki yararlı bakteriler …
Mastitis meme dokusunun iltihabıdır. Ancak bazı koşullarda yangı (iltihap) meme dokusunu aşarak tüm vücudu etkileyebilir. İneğin direnci düşük, mikrobun hastalık yapma gücünün ise yüksek olduğu durumlar öldürücü mastitise yatkınlık oluşturur. Özellikle şiddetli Escherichia coli enfeksiyonları sonucu mikrobun toksinlerinin …
B1 vitamini, diğer adıyla Tiyamin çiftlik hayvanlarının işkembelerinde normal olarak üretilir.
Ancak bazı sebeplerden dolayı B1 vitamini eksikliği oluştuğunda hayvanlarda sinirsel belirtiler görülür.
Çiftlik hayvanlarında başı bir yere dayama, bayılma, kasılma, nöbetler, başın arkaya doğru şiddetli bir şekilde kasılması yani …
İşkembedeki yararlı bakterilerin marifeti sayesinde geviş getiren hayvanlarda yemlere üre katarak protein hammaddeleri ile ilgili maliyeti düşürmek mümkündür.
At, köpek gibi tek mideli hayvanlar ve insanlar için üre zehirlidir. Fakat işkembeli hayvanlar üreyi yani protein olmayan azotlu maddeleri proteine …
Değerli dostlarım ,
İneklerin , danaların çene altındaki şişlikleri bizim “Aktinomikoz” adını verdiğimiz bir hastalık olabilir.
Yetiştiriciler arasında “domuzbaşı” olarak da bilinen aktinomikoz mikropların çene kemiğine girmesiyle meydana gelir. Çenede sert bir şişlik oluşur. Bölgedeki lenf yumruları da şişer. Şişliğin …
Değerli dostlarım,
Sizlere daha önce hazırladığım 2 spot ile bazı bilgiler vermiştim.
Düvelerin ilk tohumlama yaşı ve uzun ömürlülük başlıklı spotlarımı izlemenizi öneririm.
Düveler büyük masraflarla elde ettiğimiz, işletmemizin devamlılığını sağlayan hayvanlardır. Mümkün olan en kısa sürede tohumlayıp, bir …
Besi danalarında, üstelik grubun en iyileri arasında, ani ölümler söz konusu olabilir. Hiçbir belirti görülmeden besi danalarının ani ölümüne yol açan en önemli sorun Klostridyum perfringens Tip D enfeksiyonudur.
Koyun yetiştiricilerinin “çelerme” adını taktıkları bu hastalık danalarda da …
Genetik yetenekler ile bizim hayvanlara sağladığımız olanaklar buluşursa VERİMLİLİK ortaya çıkar.
Bizim hayvanlara sağladığımız olanaklar deyince; aklımıza en başta kaliteli ve yeterli yem, özellikle kaliteli kaba yem, konforlu, stres oluşturmayan ortamlar, vitamin, mineral ve izmineral destekleri gelmektedir.
İşletmelerin sürdürebilirliği verimlilik …
Değerli Dostlarım,
Başlıca 3 sebepten ineklerimizi sürüden çıkarmak zorunda kalırız.
Kısırlık, meme körelmesi, topallık.
ABD’de yapılan bir çalışmada ineklerin %21.2’sinin döl verimi sorunlarından, %16.5’unun meme sorunlarından, %7.2’sinin de topallıktan dolayı mecburen sürüden çıkarıldıkları, yani kesime gönderildikleri belirlenmiş.
Bu gibi …
İneklerin uzun süre sürüde kalmasına “Uzun Ömürlülük” diyoruz.
Bir süt sığırcılığı işletmesinde İneklerin uzun süre sürüde kalması “kârlılık” demektir.
Sürüde düve elde etmek önemli bir masraftır. Bir dişi dananın elde edilmesi, büyütülmesi düve haline getirilmesi için yapılan …
Değerli dostlarım,
Geviş getiren hayvanlar ot yemek ve otları sindirmek için yaratılmışlardır. Geviş getiren hayvanların ani ve aşırı miktarda taneli yem veya unlarını yemeleri sonucu ortaya çıkan işkembe bozukluğuna “rumen asidozu” adını veriyoruz.
İlk fark edeceğimiz belirtiler şunlardır;…
Bruselloz çiftlik hayvanları ile uğraşan işletmelerin başına gelebilecek olan en kötü dertlerden biridir.
Brusellozun bir “yavru atma” hastalığı olduğunu üretici dostlarımız bilirler. Fakat sorunlar sadece yavru atma ile sınırlı değildir.
Brusellozun hüküm sürdüğü çiftliklerde cılız yavru ya da …
Hayvanların hastalıklı bitki yemesi sonucunda ortaya çıkan bozukluklara verilen isimdir.
Hastalık “çavdar mahmuzu zehirlenmesi” olarak bilinir.
Sebebi bitkilerdeki bir mantar hastalığıdır (Claviceps purpurea).
Hastalığın adının “çavdar mahmuzu” olduğuna bakmayın. İlk teşhis çavdarda konulduğu …
Değerli Dostlarım
Tüberküloz yani verem çiftliklerimizde büyük sorun yaratan bir hastalıktır. Başına gelmeyen bilmez ama verem başa geldikten sonra çiftlikleri büyük bir çözümsüzlükle karşı karşıya bırakır.
Etkeni “Mycobacterium bovis” adı verilen bir mikroptur. Hastalık çoğunlukla sığırlarda görülür. Ancak, …
Bu hastalığın etkeni Klamidyofila abortus adı verilen bir bakteridir.
Ülkemizde küçükbaş geviş getiren hayvanlarda görülen birçok yavru atma sebebinden biri de budur. Koyunlarda gebeliğin son 2-3 haftası civarında, yavru zarlarının yangısı sebebiyle kuzu atma meydana gelir veya yavru ölü doğar. …
Değerli dostlarım,
1.Dengeli rasyon uygulayın.
Asidozu önleyin.
2.İneklere doğuma yakın günlerde ve lohusalığın ilk günlerinde profesyonel yardım sağlayın. Bu dönemin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yem katkıları kullanın.
3.Sıcaklık stresini önleyin. Serinletme yapın ve yemlere mutlaka sodyum bikarbonat yani …
Değerli dostlarım,
Buzağı ishalleri bizleri kayıplara uğratıyor, ya buzağıyı kaybediyoruz ya da o buzağı ishal geçirdiği için “kavruk” kalıyor.
Burada söyleyeceklerim oğlak ve kuzular için de geçerli.
Öncelikle ishal yapan etkenleri sıralayalım.
Escherichia coli
Salmonella
Kripto
Eimeria …
Değerli dostlarım,
Yeni doğmuş kuzu ve oğlaklarda sadece tek bir mide vardır. Şirden veya abomasum adını verdiğimiz midenin şişmesi, kanaması ve ülseri ile birçok yavruyu kaybediyoruz.
Bu kayıpları önlemek için stres oluşturacak koşullardan, kalabalık, sıkışık, nemli ağıllardan kaçınmalıyız.
Annelerden …
Değerli dostlarım,
Spotlarımda mikrominerallerin (izminerallerin) yararlarını anlatmayı sürdürüyorum.
Çinko, bakır, manganez, iyot gibi izminerallerin yararlarından söz etmiştim.
Şimdi de selenyum, kobalt ve demir’den söz edeceğim.
Selenyum özellikle eksikliğinde ortaya çıkan “beyaz kas hastalığı” dolayısıyla hayvan …
Değerli dostlarım,
Size daha önceki spotlarımda izminerallerden söz etmiş ve bakır, çinko gibi izmineraller hakkında bilgi vermiştim. Bu spotumda ise manganez ve iyottan söz edeceğim.
Manganez; gebelik için çok önemli bir izmineraldir. Sarı cisim adı verilen Corpus Luteumun yapısında …
Değerli dostlarım,
Size önceki spotlarımdan birinde izminerallerin yararlarından, genel olarak, söz etmiştim.
Şimdi izmineralleri tek tek ele alıp yararlı olacakları konuları açıklamaya çalışacağım.
Çinko; protein ve hormonların yapımında rol alır. Tırnak, deri, rahim ve meme sağlığı için gerekli mikromineraldir. …
Buzağı ishallerinin doğum yapan inekle yakın ilgisi vardır.
Anne adayı ineklerin özellikle kuru dönemde kalabalık, sıkışık, amonyak dolu, konforsuz, pis ve ıslak barınaklarda tutulmuş olmaları yavruların ishale yatkın olmaları sonucunu doğurur.
Anne adayı ineğin kuru dönemde doğru beslenmiş olması, …
Geviş getiren hayvanların yavrularına verdikleri ilk süt Kolostrumdur.
Ağız sütü yani Kolostrum anneden yavruya koruyucu maddelerin geçmesini sağlar.
Ağız sütü ayrıca çok zengin içeriği olan bir süttür. Ağız sütü vitamin, mineral, izmineral, büyüme hormonu, vücut direncini arttıran, bakterilerin bağırsak …
İZMİNERALLER 1
Değerli dostlarım,
İzmineraller canlılara küçük miktarlarda verildiğinde büyük yararlar sağlayan minerallerdir.
İzmineraller yapılan masrafı en iyi şekilde geri döndüren besin maddeleridir. İzminerallerin yemlere katılması veya serbest ulaşımlı olarak barınakların belli yerlerine hayvanların kendi istekleriyle yalayabilecekleri şekilde konulması döl …
Kapalı hayvan barınaklarında biriken amonyak ile diğer zararlı gazlar gözlerde ve solunum yolunda tahrişe sebep olur, zatürreye zemin hazırlarlar.
Buzağılar ise amonyaktan dolayı ortaya çıkan sorunlara karşı çok daha dayanıksız olurlar ve derhal zatürreye yakalanırlar.
Amonyak aynı zamanda yemden …
E.coli (K99) 0-5 günler arası Sarı-beyaz ishal, çok sulu
olmayan ama kendiliğinden
sızan, cıvık, kuyruk ve
kalçalara bulaşan dışkı.
Salmonella 2. ve 6. hafta arası Açık sarıdan beyaza kayan
çoğunlukla 2. ve 3. hafta arasında renkte, adeta fışkırırcasına…
İneklerin vücut skoru çiftliğin genel durumu hakkında bilgi vereceği gibi, koruyucu hekimlik yönünden de büyük önem taşır.
Vücut skorunu gözlemek şarttır. Vücut skorlamasında iki önemli nokta vardır. Çok zayıf ve çok şişman inek.
Süt sığırcılığını zarara uğratan bu iki skoru …
Bu soru bana sıklıkla sorulur.
Düveler ilk doğumlarını yapana kadar işletmeye sürekli olarak masraf çıkarırlar. O yüzden uygun olan en erken zamanda tohumlanmaları gerekir.
Uygun olan en erken zaman, düvenin 14 aylık olduğu veya 375 kg canlı ağırlığa ya …
Değerli Dostlarım,
Benim meşhur kovamı sanırım artık biliyorsunuz. 3 önemli kayıp yüzünden bu kovayı dolduramıyoruz. Buzağı kaybı, döl kaybı, süt kaybı.
Süt kayıplarının başlıca sebeplerini gözden geçirelim.
Bugün sizlere şeker pancarı posasının çiftlik hayvanlarında kullanımından söz etmek istiyorum.
Şeker pancarı posası tek yönlü bir besin maddesidir. Sadece karbonhidrat içerir. Protein, kalsiyum, fosfor, A vitamini ve izmineraller yönünden fakir bir gıdadır. O yüzden dengelenmeden ve desteklenmeden hayvanlara verilmesi …
İneklerde kızgınlığın kaçırılması döl verimi sorunlarını oluşturan sebeplerin başında gelmektedir.
Hiç kimse “kızgınlığı kaçırdığını” düşünmez. Ama kızgınlığın kaçırılması yaygın bir sorundur.
Kızgınlık belirtileri çoktur ve çeşitlidir. Ancak, en önemli belirti “durma”dır. Yani başka ineklerin üzerine atlamasına …
İneklerde aşırı salya akması bir belirtidir. Birçok hastalığın belirtileri arasında yer alabilir.
İneklerde aşırı salya görülürse diğer belirtiler yönünden durum gözden geçirilmelidir.
Aşırı salya akmasına eşlik edebilecek olan diğer belirtileri sayarsak; burun akıntısı, çiğneme güçlüğü, dilin ağız dışına sarkması, yanakta …
Memeyi kurutan mikrop, aynı zamanda gizli mastitis sebebi olarak bilinen Stafilokokkus aureus’tur.
Bu mikrop meme başı derisine yerleşir ve sağım esnasında memenin içine girer. Gizli mastitise yol açar.
Gizli mastitis, durumun şiddetine göre, hergün %5 ile – %30 civarında süt …
Veteriner hekimlikte Paramphistomum olarak bilinen işkembe kelebekleri çoğunlukla gizli kalan bir parazittir. Klinik olarak adeta fışkırırcasına çıkan, şiddetli, aşırı sulu, kötü kokulu ishal, bazen de kanlı dışkı ile kendini gösterir. Fakat bu belirtiler görüldüğünde genellikle başka sebepler akla gelir ve …
(Alman Pedigri Sistemine Göre)
Almanya, Avusturya, Çekya ve Slovakya’da uygulanan sistem.
GZW Toplam Kıymet İndeksi 100 ve üzeri değerler iyidir.
MW Süt Puanı 100 ve üzeri değerler iyidir.
(Süt Performans Değeri)
FW Et Puanı 100 ve üzeri …
Buzağıların ıkınması hayvanı ve sahiplerini üzen bir belirtidir.
Yeni doğmuş buzağılarda böyle bir durumla karşılaşılırsa derhal arkasına bakmak ve dışkı deliği olup olmadığını anlamak gerekir.
Ikınma belirtisi ile ortaya çıkabilecek olan diğer hastalıkları listelersek;
Kripto, koksidiyoz, nekrotik bağırsak hastalığı, salmonelloz …
Çiftlik hayvanlarında inleme şiddetli ve tedavisi zor olan hastalıkların belirtisidir.
İnleme ile kendini gösteren hastalıkları listelersek;
Şiddetli solunum yolu enfeksiyonu, çivi, tel, iğne, kadın tokası gibi batıcı yabancı cisimlerin sebep olduğu hastalık, göğüs zarı iltihabı, mide yani abomasum ülseri, …
Küçükbaş hayvanlarda hiçbir belirti göstermeden, müdahale şansı vermeden ani ölümlere yol açan hastalıkları listeleyelim; Bradzot, enterotoksemi (çelerme), kara hastalık, botulismus, şarbon, yavrularda şap hastalığı, ani gelişen keçi ciğer ağrısı, şiddetli koyun-keçi vebası vakaları, yeni doğan kuzu ve oğlaklarda …
Yeni doğmuş buzağılar bazen bükücü tendonun kısa kalması sonucunda ayakları üzerine basamazlar. Bu bir doğmasal anormalliktir. Buzağılar sadece tırnak ucuna basabilirler.
Sebebinin kalıtsal olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, iri bir yavruya rahimin dar gelmesi, mineral ve vitamin eksiklikleri, ineğin gebeyken ateşli bir …
İneklerde dil yuvarlama, dil döndürme , dil oynatma diye adlandırılan anormal davranışın sebepleri üzerinde duralım ve çözüm yollarını araştıralım.
Bilim insanları başlıca sebeplerin stres, can sıkıntısı, bıkkınlık ve konfor eksikliği olduğunu ifade ediyorlar.
Mineral eksikliği ile ilgili bir bağlantı ispatlanamamış.…
Canlılar için normal vücut sıcaklığının sürdürülmesi çok önemlidir. Bu sebeple buzağıların ateşinin ölçülmesi, düşük ateş ölçüldüğünde ise zaman kaybına yol açmayacak şekilde derhal önlemler alınması şarttır.
Buzağıların normal vücut sıcaklığı 38.3–38.8°C arasındadır.
38.3’den düşük ölçülen ateş buzağının kendini savunamayacak halde …
İneklerde yumurtalık kistleri çiftliklerin başlıca sorunları arasındadır.
Yumurtalık kisti veya kist demek tek başına bir şey ifade etmez. Çünkü kistler iki çeşittir. Bu kistlerin tedavileri de farklıdır. Doğru olarak anlaşılmadığında zaman ve para kaybederiz. Sonuç döl kaybıdır.
Yapılması gereken ineğin …
İneklerde ön midelerin ardından gelen “gerçek mide”ye abomasum adı verilir.
Abomasum doğumu takiben çoğunlukla sola, bazen de sağa doğru kayarak yer değiştirir. Bu olaya “abomasum deplasmanı” diyoruz.
Abomasum deplasmanının tedavisi genellikle cerrahi müdahaledir.
Önlemek için ise, …