Sağım dışında bazı ineklerin memesinden süt akması anormal bir durumdur. Süt kaçırma, süt damlatma dediğimiz bu duruma tıp dilinde “Incontinentia lactis” adı verilir.
Süt kaçırmanın ana sebebi meme içi basıncın artması, meme başındaki büzücü kasların ise gevşemesidir. Tabii bunun arkasında ise başka sebepler vardır.
Meme başı sfinkteri dediğimiz meme başındaki büzücü kas sağım dışında memeyi kapatır. Diğer koruyucu düzenekler ile birlikte memeyi korur. Böylece meme süt kaçırmaz ve mikroorganizmalar da meme içine giremez.
Meme başı sfinkterinin herhangi bir sebepten hasar görmesi, kas tonusunun azalması süt kaçırmaya sebep olur.
Süt kaçırmanın arkasındaki sebepleri incelersek; daha önce memenin çeşitli sebeplerden hasar görmesi, gizli hipoklasemi, yani kalsiyum eksikliği akla gelebilir. Örneğin; sağım makinelerinin vakumu ayarsız olduğunda meme ucu hasara uğrar. Hatta, sürekli olarak düzensiz vakuma maruz kalan meme başı hiperkeratosis sebebiyle tamamen bozulabilir. Ayrıca meme ucunun tıkandığı durumlarda memeye sokulan sondalar bazen büzücü kasları tahrip edebilir.
Memeden süt sızması veya akması çoğunlukla arka meme loblarında görülen bir problemdir. Yatarken sıkışan meme lobu, eğer büzücü kaslar zayıfsa, süt kaçırır.
Memenin sütü salmasını sağlayan hormon oksitosindir. Meme başındaki büzücü kasların zayıflığı sebebiyle, ineğin sağım makinesinin sesini duyması, sağımcının sesini duyması, buzağısını görmesi veya buzağının sesini duyması gibi durumlarda inek oksitosin salgılamak üzere uyarılır ve refleks olarak süt kaçırabilir.
Uzun sağım aralığı da süt kaçırma sebeplerinden biridir.
Süt kaçırmanın ortaya koyduğu en önemli risk mastitistir. Memeyi dışarıya karşı koruyan düzeneğin bozulması nedeniyle mastitise yatkınlık artar.
Yaşlı ineklerde daha çok süt kaçırma problemi olabilir. Yaşlı inekler yıllar içerisinde meme başını büzen kasların zarar görmesi, aşırı vakum, sonda sokma, gizli kalsiyum eksikliği gibi problemlerle daha çok karşılaşırlar.
Memenin süt kaçırması eğer gizli kalsiyum eksikliği dışında bir problemle ortaya çıkmışsa geri dönüşü olmaz. Tedavisi yoktur. Önlem olarak memenin daha sık sağılması düşünülebilir. Örneğin; günde 2 sağım yapılan bir ineğin, günde 3 kez sağılması gibi.
Koruyucu hekimlik bazında dikkat edilecek hususlar; gizli hipokalseminin önlenmesi, vakum ayarlarına dikkat edilmesi, memeye çok gerekmediği sürece sonda sokulmaması olarak sıralanabilir.
Bu durumdaki ineklerin memelerinin, özellikle sağım bitiminde, son daldırma solüsyonlarına batırılmasına özen göstermelidir.
