CVM nedir?
CVM, Kompleks Vertebral Malformasyon (Complex Vertebral Malformation) resesif bir gen ile geçen genetik bir kusur olup, Danimarkalı bilim adamlarınca 2000 yılında keşfedilmiştir. CVM’nin embriyonik ölümlere, abortlara ve bazen görünüm deformasyonları olan erken doğan buzağılara neden olduğundan şüphelenilmektedir. Önemli olan CVM’nin yeni olmadığını anlamaktır. Bu gen, Holstein ırkında pek çok nesiller boyunca bulunmakta idi. Yeni olan ise, bu kusurları ortaya çıkaran DNA testidir.
Sürüde CVM var mı yok mu nasıl bileceğiz?
CVM’den etkilenen buzağılar ya abort olur ya da ölü doğar. CVM ile ilgili abortlar gebeliğin herhangi bir döneminde olabilir. Erken doğan buzağılar 1-2 hafta önce doğar ve en dikkat çeken kusurlar, gelişmemiş bacaklar ve arka bacakların bukağılık kısmının sertleşmesi şeklindedir. Kısa bir boyun da görülebilir. Omurganın anormal eğimi, kaynaşmış vertebralar, kaynaşmış veya eksik kaburgaların tespit edilmesi için patolojik bir muayene genellikle gerekli olur. ABD’de sürü sahipleri, şüpheli buzağıları Holstein Birliğine veya suni tohumlama temsilcilerine bildirmeleri için teşvik edilmektedirler.
Gebeliğin başında, CVM’den etkilenen pek çok buzağı veya fötusların tanı konmadan kaybedilmesi (embriyonik ölüm vb.) durumu olabileceği akılda tutulmalıdır. CVM dışında başka nedenlerden de abort ve erken doğum olabileceği de ayrıca akılda tutulmalıdır.
CVM sürüyü nasıl etkiler?
CVM taşıyıcı ineklerin yüzdesi tam olarak belirlenmese de, pek çok sürüde birkaç taşıyıcı olabilir. Pek çok popüler boğa ailesi bu kusuru geçtiğimiz 20 veya 30 yılda taşımış olduğundan, sürülerdeki taşıyıcı hayvan durumu bu boğaların kullanım seviyeleri ile ilgilidir. Buna rağmen CVM’nin etkisini kısıtlayacak stratejiler bulunmakta olup, aşağıdaki hususlar belirlenmiştir.
CVM sadece Holstein ırkına özel midir? Diğer ırklarda da bazı taşıyıcılar var mıdır?
Şu anda CVM sadece Holstein ırkında tanımlanmıştır.
CVM Holstein ırkının kalıcı bir sorunu mu olacak?
Hayır, önümüzdeki 5 yıl içinde kayda değer şekilde düşecektir. Modern genetik araçların kullanılması, DNA testi ile CVM taşıyan boğalar ve inekler doğru bir şekilde belirlenecek ve suni tohumlama istasyonlarının CVM genini taşıyan genç boğaları satın alması engellenecektir. Buna bağlı olarak CVM taşıyıcısı olan boğa sayısı, önümüzdeki 4-6 yılda çok azalacaktır. Benzer bir durum BLAD geni ile tecrübe edilmişti. 150 adet suni tohumlama Holstein boğası BLAD taşıyıcısı idi. Ancak bugün çok az sayıda BLAD taşıyıcısı boğa bulunuyor.
CVM’yi ve diğer arzu edilmeyen genetik resesif kusurları sürüden uzaklaştırmak için ne yapılmalı?
CVM gibi genetik kusurları kontrol etmede yapılacak olan ilk adım, sürüdeki tüm hayvanların pedigri kayıtlarını tutmaktır. Bu yapıldıktan sonra taşıyıcı olduğu bilinen boğaları, babası veya anne tarafından büyük babasının taşıyıcı olduğu bilinen ineklerle tohumlamamalıdır. Çünkü tüm suni tohumlama boğaları test edilmiş olacaktır. Pedigriler incelendiğinde bu durum belirlenebilir.
Suni tohumlama boğalarının taşıyıcı olup olmadığını nasıl anlayacağız?
Pek çok suni tohumlama boğası test edilmiştir. Kalanlar da yakında test edilecektir. Holstein Birliği, CVM taşıyıcılarını “CV” kodu ile, negatif olanları da “TV” kodu ile işaretlemektedir.
Dişilerin içinde taşıyıcı olanlardan korkmayın, çünkü birkaç yıl içinde pek çok suni tohumlama boğası CVM’den ari olacaktır.
Hızlı ve güvenilir genetik araçlarla arzu edilmeyen genlerin belirlenmesinden memnuniyet duyulmalı ve paniğe neden olacak, herhangi yeni bir durumun söz konusu olmadığı bilinmelidir.
Kaynak:
Commonly Asked Questions Regarding CVM
Dr Kent Weigel
Extension Genetics Specialist, University Of Wisconsin and Genetic Programs Administrator, National Association of Animal Breeders, November 5, 2001.
