Akabane hastalığı geviş getiren hayvanların, virus etkenli bir hastalığı olup, yavrularda görülen anormalliklerle ortaya çıkar. Etken sokucu sineklerle bulaştırılır.
Akabane Japonca bir yer adıdır. İlk kez hastalığın görüldüğü Japonya’dan kaynaklanan bir isimdir. Akabane hastalığı 1940’lı ve 50’li yıllarda çok kayıplara sebep olmuş, virus ise ilk kez yine Japonya’da 1961 yılında tanımlanmıştır.
Erginlerde belirti göstermeyen hastalık, yavrularda körlük, eklem bozuklukları, beynin su toplaması, beynin küçük olması, emme bozukluğu, yürüme bozukluğu gibi belirtilerle ortaya çıkar. Yavru atma çoğunlukla söz konusu olmakla birlikte, canlı doğan yavrular doğumsal anormallikler gösterirler. Anormal yavrular dolayısıyla güç doğumlar da söz konusu olabilir.
Akabane hastalığı sığır, koyun ve keçilerde görülür. Anneden yavruya, yavru zarları yoluyla bulaşır. Hastalığa yakalanma oranı sığırlarda %5-%50, koyunlarda %15-%80 dir. Ölü doğum ve yavru atmaların yanı sıra canlı doğanlar işe yaramayacak şekilde anormallikler gösterirler.
Akabane hastalığı ülkemizde de zaman zaman görülmüştür. Yakın coğrafyamızda İsrail’de görülen hastalık, daha çok Japonya, Kore, Avustralya gibi ülkelerin problemidir. Bazı Afrika ülkelerinde de görüldüğü bildirilmektedir. Hastalık taşıyıcısı sokucu sineklerin bulunduğu coğrafi bölgeler tehlike altındadır.
Hastalık bazı virus etkenli hastalıklarla örneğin, BVD ve Mavi Dil hastalıklarıyla, belirtiler bakımından, benzerlik gösterebilir. Diğer yandan belirtilere bakarak beslenmeyle ilgili veya genetik hastalıklarla karıştırılabilir. Kesin teşhis laboratuvar muayeneleriyle olur. Virusun izole edilmesi veya serum testleriyle kesin teşhis konulur.
Bu amaçla laboratuvara atık yavru, kalp ve karın zarından alınan vücut sıvıları, anneden veya yavrudan alınan serum, beyin, omurilik veya iç organlar, usulüne uygun şekilde, gönderilmelidir.
Hastalık sokucu sineklerle bulaştığından mevsimsel yaygınlık gösterir. Hastalıklı doğmuş veya atık yavruların imha edilmesi bulaşmayı önlemek açısından şarttır. Canlı doğmuş yavruların insani bir şekilde imha edilmeleri gerekir.
Akabane hastalığının tedavisi yoktur. Korunmada sinek mücadelesi önemli rol oynar. Hastalıklı olanların, yani serum testlerinde pozitif görülen annelerin sürüden ayrılması önerilir. Hastalıklı yavruların imha edilerek gömülmesi, sineklerin hastalığı yaymasını bir ölçüde azaltacaktır. Ölü, atık buzağı, kuzu ve oğlakların etrafa atılması bulaşma ihtimalini arttırır.
Akabane hastalığının Japonya’da aşısının bulunduğu bildirilmektedir.
