Bazı koyunlar zayıfsa ve bir türlü ağırlıkları artmıyor, hatta giderek daha da zayıflıyorsa birtakım hastalıklar akla gelir.
Aşırı parazit istilası, Kazeöz lenfadenitis (Koyun Pseudotüberkülozu), Koyunların Akciğer Kanseri, Koyun Paratüberkülozu (OJD = Ovine John’s Disease), diş sorunları, Ayak Hastalıkları (tırnak çürüğü, piyeten), Bağırsak Tümörleri (İntestinal Adenokarsinom), Peritonitis (Karın Zarı Yangısı), Kronik Koksidiyoz, kötü besleme koşulları, İzmineral Eksiklikleri ve AED (Abomasal Emptying Defect = Abomasum boşalma sorunu) akla gelen hastalıklardır. Hastalık listesi gayet uzun olmakla birlikte, birçoğu klinik olarak, diğer belirtiler de göz önüne alındığında, kolayca birbirlerinden ayırt edilebilirler. Ortak belirti aşırı zayıflamadır.
Aşırı parazit istilası ilk akla gelen sebeptir. Koyun yetiştiricileri parazit arındırma ilaçlarını kullanıyorlar. Fakat bazı durumlarda antelmentik (antiparaziter ilaç) kullanımı yeterli olmuyor. Doğru parazite karşı, doğru ilaçla ve doğru dozda mücadele yapılmamış ise sorun devam edebiliyor. Örneğin; Aşırı Kelebek İstilası (Fasciolasis), Kum Kelebeği (Dicrocoelium dendriticum), İşkembe Kelebekleri (Paramphistomum), yuvarlak kurtlardan özellikle Haemonchus contortus, aşırı miktarda akciğer kıl kurtları, köpeklerde bulunan Taenia hydatigena’nın ara konakçısı olan koyunlardaki Cysticercus tenuicollis, diğer tenyalar zayıflamaya yol açabilirler.
Ayrıca; özellikle yaz aylarında kene ile bulaşan kan parazitleri, (Theileriosis ve Babesiosis) zayıflama sebebi olabilirler. Koyun pseudotüberkülozunda apse akciğerler arasındaki lenf yumrusunda ise, dışarıdan görülmediği halde, önemli bir zayıflama sebebi olarak akılda tutulmalıdır.
İzminerallerden iyot, kobalt, selenyum, bakır eksikliği ve kobalt eksikliğine bağlı B12 vitamini eksikliği zayıflık sebebidir. Koyunlara akciğer kanseri (Jaagsiekte) veya OPA (Ovine Pulmoner Adenokarsinom) adı verilen hastalık ile Maedi – Visna hastalığı aşırı zayıflama ve solunum güçlüğü ile ortaya çıkar.
Ülkemizde son yıllarda yetiştiriciliği yapılan Suffolk ırkına özel AED (Abomasal Emptying Defect) hastalığında karın aşağıya doğru sarkmış halde özellikle alt sağda gergin bir şekilde görünür. Irk yatkınlığı olan bu hastalığın akılda tutulması yerinde olacaktır.
İntestinal Adenokarsinom (Bağırsak Tümörleri) aşırı zayıflama ile birlikte karnın sol alt tarafında sıvı toplanması ve sarkma ile belirgindir. Peritonitis (septik peritonitis) yani karın zarı yangısı doğum esnasında rahim duvarının zarar görmesi ile oluşan sızıntıların karın zarında yangıya sebep olması sonucunda ortaya çıkar. Bu durum yırtık olarak meydana geldiğinde akut seyirli olur. Ama küçük sızıntılarda sorun uzun zamana yayılabilir ve zayıflama göze çarpar.
Sonuç olarak; zayıf koyunlarla ilgili bakılması gereken çok nokta vardır. Klinik muayene, ultrason ile muayene ile diğer belirtiler göz önüne alınmak suretiyle, ölenlerde otopsi yapılarak ve laboratuvar tetkiklerinden yararlanarak ayırıcı tanıya gitmek gereklidir.
