Çiftlikteyken yemleme ve döl verimi gibi diğer konuları da görüştük. Birlikte inekleri gözlemleyerek bazı öneri ve yorumlar yapıldı. Bu konular, bu raporda ele alınmaktadır.
Bina İnşası:
Binanın temel dizaynı, barınak içerisinde iyi bir doğal havalanmayı elverişli kılacaktır. Ne yazık ki süt sağım odasının hemen yakına yerleşimi bir rüzgar perdesi yaratacaktır. Buna bağlı olarak ne yazık ki barınak içindeki koşulların dikkatlice izlenerek, yüksek verimli inekleri, hava akımının daha iyi yerlere geçirilmesi çiftlik idarecilerinin görevi olmalıdır. Barınağa 30 metreden daha yakın bir şekilde yerleştirilen bina ya da başka bir bariyer, hava akımını azaltarak barınağın içinde daha sıcak hava koşulları yaratır. Ayrıca, binanın cephelerini kapatmak için duvar ya da panel yapmamaları tavsiye edilmiştir. Bölgedeki iklim koşulları, barınağın kapatılmasını gerektirecek kadar düşük sıcaklıklar göstermemektedir. Buradaki asıl endişe konusu, ineklerde strese neden olan yüksek (25°C dereceden yüksek) sıcaklıklardır.
Barınağın yakınında ineklere iyi bir akım (hava akımı) sağlamak için sökülmesi gereken bir dizi ağaç ve çalı vardır.
Serbest yataklı barınak kurulumunun tamamlanmamış olmasına rağmen, ineklerin barınağın gerisine doğru yatmamaları ve dışkı ile atıklarını yatakta değil, ara yolda (koridorda) tutmak için yatak üzerinde bir omuz demirine ihtiyaç vardır.
Benim asıl kaygılanmakta olduğum nokta, yatak zemininin rahatsız oluşudur. Barınaktaki “yatak” alanı beton üzerine konulmuş, sert bir kauçuk/lastik mat olan bir zemindir. Ekipman üreticileri tarafından sıkça önerilmesine rağmen, yapılan çalışmalar ineklerin bu tip bir dinlenme zeminini kullanmayacağını göstermektedir. Sert matların yerine daha iyi bir dinlenme yüzeyi temin edecek yumuşak altlıklar konması daha iyi sonuç verir. Ayrıca sert mat ineklerin ayaklarında yüzülmelere ve diz eklemlerinde şişmelere yol açmaktadır. Daha yumuşak bir yüzeyin olması, daha az sayıda hayvanın sürüden çıkarılması ve daha az ineğin yaralanması veya az oranda topallıkla sonuçlanır.
İnekler barınaklara yerleştirildiğinde, onların dinlenme şekillerini gözlemleyin. Eğer ineklerin %10’undan fazlası, serbest yatakları boş dururken barınağın dışında yatıyorsa; inekler size serbest yatakların rahat olmadığını söylemektedir.
Genelde süt sağım odasının, sütçü sığır işletmesinin en önemli bölümü olduğu düşünülmesine rağmen, burada sadece ineğin size verdiği kadar sütü sağabilirsiniz. Süt sağım odası süt verimini arttırmaz. Sütçü sığır işletmesinde en önemli bölüm, ineğin yediği, uyuduğu ve yattığı/dinlendiği yerdir. Sütün gerçekten üretildiği yer burasıdır. Genellikle inekler günün önemli bir bölümünü serbest yataklı barınakta geçirirler.
Vücut Kondisyonu & Beslenme:
Bu sürüdeki ineklerin, sürmekte olan inşaat faaliyetlerinden dolayı strese girmekte oldukları anlaşılmaktadır. İneklerin vücut kondisyon skorlarına bakıp yemi inceledikten sonra ineklerle ilgili bazı sorunları aşağıdaki gibi açıkladım.
Geviş Getirme/Ruminasyon Eksikliği: İneklere baktığımda çok azının geviş getirdiğini gördüm. Geviş getirme, rumen (işkembe) sağlığının ve yem maddelerinin ineklere uygun olup olmadığının göstergesidir. Eğer inekler geviş getirmezse, rumenin pH’ı düşecek ve inek daha az yem yiyecektir. Bunun uzun vadedeki etkisi; süt veriminin düşmesi, sütün içindeki yağın daha azalması, ineklerin hızlı bir şekilde yeniden gebe kalmaması olacak ve topallamalar sürüde daha büyük bir probleme dönüşecektir. Hayvanların geviş getirmemesi, ineğin diyetinde yeterince etkin lif (selüloz) olmadığının ya da diyetteki lifin miks (kesilme ve karıştırılma) sürecinde tahrip edildiğinin göstergesidir. Günün herhangi bir zamanı ineklere baktığımızda, her zaman ineklerin %50’si geviş getiriyor olmalıdır. Bu çiftlikteki durumda, TMR’daki (Toplam Miks Rasyonundaki) lif tamamen parçalanmış halde idi. Yakın zamanda yeni bir mısır silajı kullanılabilecektir ama (bu yeni silaj) yemleme programına dahil edildiğinde, ineğin rumeninin buna göre adapte olması 21 gün sürecektir.
Diyetteki enerji eksiktir. İneklerin vücut kondisyonları, normal olarak nitelendirilen skorun altındaydı. Bu sene ineklerde bir stres durumu olduğu belirgindir, ancak ineklerin diyetinin, enerji dengesini yakalayabilmesini garantilemek için inekler incelenmelidir. Bunu yapmakta başarısız olduğumuz takdirde, sonuç olarak sürüde döl verimiyle ilgili problemler oluşur. Bu problemler:
1.Diyetteki lifin eksikliği, rumende yüksek miktarda asit oluşmasına yol açmaktadır. Bu asit artışı, yem alımında azalmaya sebep olur, bu yüzden rasyon doğru olsa bile, yem tüketimi azalır ve bu durum da enerji ve protein eksikliğine neden olur.
2.Rasyon bileşenleri doğru besin yoğunluğunu sağlamıyor olabilir. Eğer yem bileşenleri doğru değilse, enerji seviyesi düşük olacaktır ve düzeltilmesi gerekir.
3.Yemin (mikser vagonunda) fazla karıştırılması, işlem sürecinde lifi tahrip ediyor olabilir. (Çiftlikteki) karıştırılmış yem çok ince görünüyordu ve bu çok parçalanmış yem, ineklerin tüketmeleri gereken kadar yiyememelerine sebep olmaktadır.
Vücut ağırlığının azalmasının (kilo kaybının) en olası nedeni, rasyonun yeterince etkin lif içermemesidir. Biraz saman ya da başka uzun saplı kuru ot eklemek, geviş getirmeyi uyaracak bir diyet lifi sağlar.
İyi bir seviyede geviş getirme işlevine ulaşmak ve rumen asidozunu azaltmak, çiftlik için en kısa sürede hedef haline getirilmelidir. Bu hedefe, şu şekilde ulaşılabilir:
1.Biraz uzun saplı kuru otu yemliklere serbest erişime müsaade edecek şekilde koyun. Bu şekilde verildiğinde, Rumen’deki düşük pH (asit)’ı rahatlatmak için arzu ettikleri şekilde tüketmelerini sağlar.
2.Sodyum bikarbonat (yemek sodası) veya benzeri başka tampon ürün bulunduran kapları yemliklere yerleştirin ve ineklerin bunlara istediği gibi ulaşmalarını temin edin. Bu sodanın tüketimini gözlemleyin. Soda tüketimindeki bir artış, fazla sayıda rumen asidoz problemlerinin göstergesiyken, soda tüketim miktarındaki azalma ise rumendeki asit seviyesinin düştüğünü gösterir.
Enerji temini düzeltilmediği takdirde, döl verimi bir sorun olacaktır. Enerjileri yetersiz (eksik) olan ineklerin gebe kalmaları daha zordur; bu nedenle diyette enerji dengesine ulaşmak çok önemlidir. Enerjide bir azalma, ineklerin üzerinde orta derecede bir stres oluşturarak daha az LH (luteinize edici hormon) üretmesine neden olur. Buna bağlı olarak ve inek kızgınlık (östrus) belirtileri göstermez ya da fertilizasyon (döl tutma) için bir yumurta üretmez.
Sürünün Büyüklüğünü Arttırmak:
Görüşmemiz esnasında hedefinizin, sığır satın almaya ve onları sürüye sokmaya karşı çıkarak, kendi içinde büyüme yoluyla, sürünüzü büyütmek olduğu ifade edildi. Kapalı bir sürü tutmak, sürüye bulaşıcı hastalıkların geçmesi riskini azaltarak sürünüzde kaliteli hayvanların olmasını temin eder. Düveleri gebe bırakmak için “Cinsiyeti belirlenmiş dişi sperma” kullanımı, çiftlikte doğacak düvelerin sayısını arttırır ve geleneksel sperma kullanımına kıyasla sütçü sürünüzü daha hızlı büyütmenizi sağlar. Cinsiyeti belirlenmiş sperma yalnızca düvelerde kullanılmalıdır ve çok iyi bir kızgınlık saptama programı mevcut olmalıdır. Cinsiyeti belirlenmiş spermayla iyi bir döl tutma oranına sahip olmak için asıl gerekli olan, kızgınlığın gerçekte tam olarak ne zaman başladığını saptamaktır. Suni tohumlama yapan elemanın, payeti doğru teknikle çözdürüp kullanması ve spermayı düveye doğru bir şekilde yerleştirmesi de ayrıca önemlidir.
Saygılarımla bilginize sunarım,
Lindell Whitelock
Teknik Danışman,World Wide Sires
