Yüksek verimli sütçü ineklerde doğumu takip eden sağlık problemlerinin görülme sıklığı ile ilgili yapılan istatistiksel çalışmalarda bir takım veriler elde edilmiştir. Ülkemizdeki sürülerde bu tip kayıtların tutulma alışkanlığı olmadığından durumumuzu tam olarak bilemiyoruz. Ancak dünyada yapılan istatistiksel çalışmalara göre sütçü işletmelerde doğumu takiben en çok görülen problem metritis , yani rahim iltihapları olup, ortalama oran %12.8’dir. Dağılımı 0-%66’dır. İkinci sırada sonun atılamaması gelir. Ortalaması %9, dağılımı 0-%22 arasındadır. Diğer problemlere gelince; sırasıyla süt humması ortalama %7,2, dağılımı 0-%44.1; Ketosis ortalama %3,7, dağılımı 0-%20, şirdenin yer değiştirmesi ortalama %3,3, dağılımı 0-%14, yatalak hastalığı ortalama %1,1, dağılımı 0-%6,1, güç doğum oranı %3,3, dağılımı 0-%29,4.
Bunları bildiğimiz zaman ne olacak? Bu değerleri kendi işletmemizle karşılaştırıp, nerede olduğumuzu göreceğiz. Eğer kayıt tutuyorsak ve doğru kayıt tutuyorsak ortalamanın üstündeki değerler bize alarm verecektir. Ortalamanın altındaki değerler ise işletmemizin iyi durumda olduğunu gösterecektir. Hastalıklar ve ortalamalar incelendiğinde problemlerin çoğunlukla besleme ile ilişkili olduğu, kiminin çok yakın, kiminin başka faktörlerle kombine, ama hepsinin beslemeye bir şekilde ilintili olduğu görülecektir. Örneğin; Ketosis sürüde %3,7’den, metritis %12,8’den, süt humması %7,2’den daha fazla görülmekteyse ve biz bunu kayıtlı bir şekilde tesbit etmişsek bir takım besleme hataları yaptığımızı derhal kabul edip, bir bilene en kısa zamanda danışmalıyız. İşte standartları bilmenin ve kayıt tutmanın yararı burada. Uterus yani rahim enfeksiyonları, ketosis ve sonun atılamaması problemlerinin sadece ortalamalarını toplarsak problemlerin %25,5’ini oluşturur ki, bunlar enerji eksikliğinin, enerji / protein dengesizliğinin sonucudur. Enerji dengelendiğinde problemlerin dörtte birinden kurtulacağımız gibi, süt verimi ve döl verimi de artacaktır. Doğuma yaklaşıldığında ve doğumu takip eden günlerde alınacak önlemlerle birçok problemi baştan önlemek, bir anlamda “koruyucu hekimlik” hizmetini başarıyla yerine getirmek mümkündür.
ÖZET TABLO
|
Ort: % |
Dağılım: % |
|
| Metritis | 12.8 | 0-66 |
| Sonun Atılamaması | 9 | 0-22 |
| Süt Humması | 7.2 | 0-44 |
| Ketosis | 3.7 | 0-20 |
| Şirdenin Yer Değiştirmesi | 3.3 | 0-14 |
| Güç Doğum | 3.3 | 0-29.4 |
| Yatalak Hastalığı | 1.1 | 0-6.1 |
