Herkes tam tersini savunmakta olduğu halde, sıcak ortamların ineklerin sağlıklarına ve verimlerine olumsuz etki yaptığı bilimsel bir gerçektir. Bunları uzun zamandan beri dile getiriyoruz. Ancak kimse bize kulak vermiyor. En son olarak birlikte ABD’nin Wiskonsin eyaletinde birçok süt sığırcılığı yapılan çiftliği gezdikten sonra Bayındır Hasköy’den üç üretici arkadaşımızı ikna edebildik. Bu gidişle uçaklar dolusu çiftçi, üretici, hatta teknik elemanı oralara götürüp durumu yerinde göstermek gerekecek.
Sıcak ortam ineklerin iştahını keser, alması gereken enerjiyi alamamalarına yol açar. Bu iş zincirleme bir şekilde enerji azlığından döl tutma problemlerine, kızgınlık göstermemeye, inek döl tutsa bile sonun atılamamasına, metritise, ketosise, süt hummasına, süt miktarının azalmasına sebep olur. Diğer yandan solunum yolu enfeksiyonlarını da unutmamak gerekir. Sıcak ortamın ne derece zararlı olduğunu bilemiyor, soğuktan onları korumak derdine düşüp, üzerlerindeki deriyi ? kürkü unutuyoruz. Onların üzerinden çıkan derileri elbise, ayakkabı yapıp giyiyor, sonra da üşüdüklerini sanıyoruz. İyilik olacakmış gibi soğuktan koruma yönünde birçok masrafa girip, tam tersi, onları hasta ediyoruz.
Benimle arkadaşlarım arasında artık bir atasözü gibi oldu, ” sen bilmezsin bizim buralarda bir rüzgar vardır” cümlesi. ABD’li süt sığırı işletmesi sahipleri iki sıra vantilatör çalıştırıyorlar, bir çok elektrik ücreti ödüyorlar. Yetmiyor ineklerin üzerine fıskiye ile su püskürtüyorlar. Biz ise neredeyse ineklerimizi pamuklara saracağız.
Ülkemizin birçok yerinde ve özellikle Ege Bölgesinde soğuk havaların hüküm sürdüğü günler, sıcak havalara göre daha kısadır. Rüzgar ise ortamı temizler, pis havayı barınaktan dışarı atar, tabanı kurutur. Ya çok şiddetli olursa ? Artık perde kullanılıyor. Sabit duvarlar yok. Genellikle aşağıdan yukarıya doğru çekilen ve gereksiz hallerde hiç kullanılmayan perdeler var. Yıllar içerisinde yeni yapılan modern barınaklarda yarım duvar yapılıp, geri kalanına perde çekildiğine şahit oluyoruz. Neden sabit duvar ? O bölümler de perde olmalı ve tabanda dürülü olarak tutulmalı, gerçekten çok şiddetli soğuk ya da rüzgar olduğunda biraz yukarı çekilip, durum düzelince tekrar indirilmelidir. İnekler yattıkları ve tam olarak konfora ihtiyaç duydukları geviş getirme anında yine sabit duvarların arasında kalıyorlar.
Bir uygulama daha var, temiz havanın barınağa girmesi ve ısınmış, pis havanın barınaktan uzaklaştırılması için, çatı ortasında 60 cm eninde bir açıklık. Üzerinde ” fener çatı” denilen bir sistem de yok. Kesinlikle, tamamen açık. Hemen sorarlar. İçeriye yağmur girmez mi ? Evet, biraz girebilir. Ancak bu rahatsız eden ya da zarar veren bir miktar olmaz. ABD’li çiftçiler artık bu açıklığın üzerini de kapatmıyorlar. Bütün uğraşı ineklerin bulundukları ortamı serin ve temiz tutmak üzerine kurulmuş. Böyle barınakların fotoğraflarını web sayfamızda yayınlıyoruz. İsteyene CD olarak yollayabiliriz. Basit gibi görünen büyük hatalar yapmaktan vazgeçelim. Daha az masrafla daha güzel ahırlar yapabilir, buna karşılık ineklerimizin konforuna, verimine ve sağlığına daha yararlı olabiliriz.
