Kuzular topallarsa akla gelebilecek hastalıklar şunlardır; Eklem yangıları (Arthritis), Çoklu
eklem yangıları (Polyarthritis), Raşitizma, Beyaz Kas hastalığı.
Eklem yangıları doğumda göbek kordonundan, solunum veya sindirim yolundan
mikroorganizmaların girmesi ve eklemlerde yangı yapmasıyla ortaya çıkan sorunlardır.
Mikroorganizmaya göre değişen şekilde, irinli veya irinsiz olabilirler. Eklem şiş, sıcak ve
ağrılıdır.
Sorunu oluşturabilecek birçok bakteri söz konusudur. Streptococcus dysgalactiae, E. coli ve
Erysipelotrix rhusiopathie gibi mikroorganizmalar çoğunlukla eklem yangılarına sebep olurlar.
İrinli eklem yangılarında ise Fusobacterium necrophorum, Histophilus somni, Mannheimia,
Trueperella gibi bakteriler rol oynarlar.
E. colinin sebep olduğu eklem yangıları çoğunlukla göbek yangıları ile kombine olarak
görülebilirler. Eklem yangısına sebep olan bakteriler bazen kana karışarak kuzuların ölümüne
yol açarlar. Diğer yandan kuzuları eklem yangısı sebebiyle açlıktan da kaybedebiliriz.
Eklem yangılarında antibiyotik kullanımı bazen sonuç verebilir. Ancak; en akılcı yöntem
koruyucu hekimliktir. Göbek kordonunun doğumdan hemen sonra, ilk 15 dakika içinde iyotlu
bir solüsyonla dezenfekte edilmesi, 2 saat sonra ise işlemin tekrarı önerilir.
Sorunu şiddetlendiren her zaman kötü koşullardır. Islak ve kirli ortamlar, doğumların aşırı
soğuk ortamda olması, ani hava değişimlerinin yol açtığı stres sürüdeki sorunların artmasına
zemin hazırlayan faktörlerdir.
Ağız sütünün doğumu takiben en kısa sürede yavrulara içirilmesi şarttır. Günlük ağız sütü
miktarı 200 ml/canlı ağırlık olarak hesap edilmeli, bunun dörtte birinin ilk 2 saat içinde kuzu
tarafından alınması sağlanmalıdır. Barınaklarda iyi havalandırmanın olmasına dikkat
edilmelidir.
Kuzularda topallık görüldüğünde akla gelebilecek 2 hastalık daha vardır. Raşitizma ve Beyaz
Kas hastalığı.
Raşitizma kalsiyum, fosfor dengesi ile ilgilidir. Annelerin yemlerine katılmak suretiyle, ya da
kalsiyum, fosfor, D vitamini enjeksiyonlarıyla sorun çözülür.
Beyaz Kas hastalığı koyun yetiştiricilerinin gayet iyi bildikleri bir hastalık olup, selenyum ve E
vitamini eksikliği sebebiyle ortaya çıkar. Annelerin yemlerine katılan selenyum ve E vitamini
ya da bunları içeren enjeksiyonlarla sorun giderilir.
Yukarıda sayılan topallık sebepleriyle karışma ihtimali olmasa da, burada Enzootik Ataksi’den
de söz edelim. Bakır eksikliğine, bakır alımında ve emilimindeki bozukluklara bağlı olarak
kaslarda koordinasyon bozukluğu ile ortaya çıkan ataksilerde topallık görülür. Ancak; diğer
belirtilerin göz önünde alınması ile doğru teşhis konulur. Koyun sahiplerinin iyi bildikleri ve
bakır takviyesi ile çözüm buldukları bir hastalıktır. Dişilerde şeker pancarı ile besleme
yapanların özellikle dikkatli olmaları lazımdır.
E. coli ile ilgili septisemi, eklem yangısı gibi sorunların ortaya çıkmaması için annelere aşılama
ve yeni doğan yavrulara antiserum uygulanmasının kesinlikle ihmal edilmemesi gerekir.
Kuru ve temiz ilkesinin önemine inanmak şarttır.
