Hayvancılıkta, özellikle süt sığırcılığında iki anahtar kelimedir, Kuru ve Temiz. Kuru değilse, temiz değildir. İncelendiğinde görülecektir ki; “kuru ve temiz” süt sığırcılığında sağlığın, koruyucu hekimliğin, sürü yönetiminin başlıca unsurlarıdır. Bir söz vardır, “mikroplar yürümez, yüzer” diye, gerçekten çoğunluk mikroorganizmalar nemli, ıslak ortamlarda daha çabuk çoğalırlar.
Kuru ve temiz olması gereken yerlerin başında buzağı boksları gelir. Islak altlıklı yerlerde bulundurulan buzağılar, hastalıklara karşı hassas ve dayanıksız hale gelirler. Buzağı bakımının ilk koşulu kuru ve temiz bir ortamda tutulmalarıdır.
Meme iltihabı yani mastitisin önlenmesinde en önemli konu memelerin sağım esnasında kuru ve temiz olmasıdır. Bol su ile yıkanan ancak, kurulanmayan meme başı temiz değildir. Dışarıdan temiz görülse bile, meme ucundaki su damlacıkları kirlilik kaynağı olmaya devam eder. Memeyi kurulamayan işletmelerin mastitis oranı artar. Mastitisi önlemenin birçok yolu sayılsa bile, önceliği ” kurulama” almaktadır. Meme başı bir kağıt havlu ya da bez havlu ile kurulanmalı, mutlaka bir ineğe bir havlu kullanılmalıdır.
Yatak yerlerinin temiz ve kuru olması da mastitisi önleme açısından büyük önem taşır. Diğer yandan gezinme alanlarının ve yürüme yollarının da temiz ve kuru olması gerekir. Bu yerleri temiz ve kuru tutabilirsek, mastitisi ve ayak hastalıklarını önleme yolunda başarımız artar. Kuru-temiz mekanlar ve dinlenme alanları ineğin konforunu, verimini arttıracağı gibi, onları hastalıklardan uzak tutacaktır.
Doğum boksunun da konforlu, temiz ve kuru olması yine en önemli tavsiyelerden biridir. Doğum boksunda temiz ve kuru bir ortam yaratmak, özellikle doğum sonrası problemlerin önlenmesini sağlayacaktır.
İyi dizayn edilmemiş suluklar, sızdıran musluklar kuru ortamın bozulmasına sebep olurlar. Çiftliklerde, sulukların çevresi her zaman ıslak olur. Suluklar yerden 30 cm yükseklikte bir platformun üzerine oturtulursa, çevresinin ıslak olması önlenmiş olur.
Rüzgar çiftliklerde havanın temizlenmesi, ortamın kuru kalması için büyük bir nimettir. Fakat, gereksiz duvarlarla rüzgarı kesersek bu nimetten yararlanamamış oluruz. Dikkat edilirse duvar kenarları hep ıslak kalır, hiç kurumaz. Mikrop ve koku kaynağı olan yerler çoğunlukla buralarıdır.
Özet olarak; sütçü sığır işletmeleri buzağı ölümlerinden, mastitisten, ayak hastalıklarından uzak kalmak istiyorlarsa memeleri, yatak yerlerini, dinlenme, gezinme alanlarını, buzağı bokslarını, doğum bölümlerini ” kuru ve temiz” tutmak için çaba göstermelidirler.
