İneklerin, buzağıların, danaların büyüme, verim ve üreme için vitaminlere ihtiyacı vardır. İnekler vitaminleri yemleriyle aldıkları gibi, B grubu vitaminleri vücutlarında sentezlerler.
İneklerde yüksek verim, çeşitli stres dönemleri, buzağılarda ishal veya herhangi bir hastalık vitamin ihtiyacını arttırır. Normal koşullarda B grubu vitaminlere ineklerin ihtiyacı yokken hastalık ya da stres durumlarında bu grup vitaminlere de ihtiyaç başgösterir. Vitaminler yem hammaddelerinden alınabilir ya da yemlere katkı maddesi olarak eklenebilir.
A,D, E ve K vitaminleri yağda eriyen vitaminlerdir. Vücutta sentezlenmezler. Yemle ya da yem katkılarıyla verilmeleri gerekir. A vitamini görme fonksiyonunda, solunum, üreme ve sindirim faaliyetlerinde gerekli en önemli vitamindir. Ayrıca hastalıklara karşı direnç sağlanmasında rol oynar. Eksikliğinde buzağılar ölü, kör ya da zayıf doğarlar. İneklerin döl tutma problemleri ortaya çıkar ve hastalıklara karşı dayanıksız hale gelirler. D vitamini vücudun kalsiyum ve fosfor dengesini kuran, bu minerallerin emilimi ve kullanımını ayarlayan vitamindir. Hücrelerin bağışıklık fonksiyonlarını düzenleyen D vitamini, süt hummasının önlenmesi için de kullanılır. Eksikliğinde kemik eğrilmeleri, ölü doğum, buzağılarda zayıflık, büyüme geriliği, iştahsızlık ve solunum problemleri göze çarpar.
E vitamini vücudun antioksidan sistemlerini destekler. Selenyum ile birlikte işlev görür. Kas ve damar sistemlerinin yapısal bütünlüğünü korur. Eksikliğinde hastalıklara karşı duyarlılık artar. Vücut selenyum ve E vitamini ile desteklendiğinde doğum sonrası rahimin tekrar toparlanması hızlanır. Rahim iltihapları ve sonun atılamaması gibi problemler azalır. Stres dönemlerinde, özellikle doğumu takip eden günlerde vücutta A, E vitaminleriyle, Selenyum ve Çinko seviyelerinin düştüğü, ineklerin meme iltihabı, rahim iltihabı gibi hastalıklara daha yatkın olduğu gözlenmiştir. E vitamini eksikliğinin beyaz kas hastalığına, sütte koku ve tat bozukluklarına, çeşitli kas problemlerine sebep olduğu bilinmektedir.
Yağda eriyen diğer bir vitamin olan K vitamini ise kanın pıhtılaşması için gereklidir. Eksikliğinde kanamalar görülür.
B grubu vitaminlerinden Kolin ve Niasin suda eriyen vitaminlerdendir. Kolin vücut yağlarının metabolizmasından sorumludur. İşkembedeki protozoalar tarafından sentezlenen kolin gebeliğin son döneminde ve laktasyonun ilk döneminde yemlere katılırsa karaciğer yağlanması, ketosis gibi riskler önlenmiş olur. Gebeliğin son dönemiyle, süt veriminin başladığı dönem inekler için en stresli, en kritik dönemdir. Bu yüzden özellikle Kolin’in yem katkı maddesi olarak kullanılmasında büyük yararlar vardır. Kolin ayrıca besi danalarında performans arttırıcı olarak kullanılan bir vitamindir. Kolin eksikliğinde buzağılarda kas zayıflığı ve böbrekte kanamalar oluşur.
Niasin ise bazen B3 vitamini olarak anılan, karbonhidrat, yağ ve aminoasit metabolizmalarında rol oynayan B grubu vitaminlerinden biridir. Yine ineklerin en hassas dönemi olan, gebeliğin son, süt veriminin ilk günlerinde ketosis ve yağlı karaciğer hastalıklarını önlemek için, yemlere katılmasında yarar görülen bir vitamindir. Niasin vücutta bir çok hormonun da üretilmesi için gereklidir. Niasin ineklerde süt yağını ve süt proteinini arttırıcı etki gösterir. Buzağıların yemlerine sütten kesilmeden önceki dönemde katılması bu dönemdeki stresi önler.
Görüldüğü gibi ineklerin özellikle gebeliğin son ve laktasyonun ilk dönemlerinde yardıma ihtiyaçları vardır. Yüksek verimli ineklerde yemlere vitamin ilaveleri bu yardımın bir bölümünü oluşturur. Çok küçük ölçekli profesyonel yardımlarla verimde büyük kazançlar sağlanabilecek, aynı zamanda sağlık yönünden de koruyucu önlemler alınmış olacaktır.
