Sütçü işletmelerde görülen, genellikle işletmenin yönetimiyle, bakım ve besleme koşullarıyla ilgili olduğu bilinen dokuz adet önemli hastalık ya da problem vardır. Bunlar mastitis, topallıklar, güç doğum, süt humması (doğum felci), sonun atılamaması, şirdenin yer değiştirmesi, ketosis, metritis ve yumurtalık kistleri olarak sayılabilir. Adı geçen hastalık veya problemlerden değişik şekillerde korunmak mümkündür. Ancak bir takım önlemler alınmadığında başa gelebilecek dertlerin sonucu öncelikle çiftlik, genel olarak bakılırsa ülke büyük zarar görür. Özellikle ABD’de ekonomik kayıplar yönünden yapılan çalışmalar sonucunda ülkenin ve hayvan sahiplerinin ne kadar zarara uğradığı ortaya konulmuştur. Son yıllarda bu yönde, özellikle mastitis konusunda ülkemizde de ekonomik kayıp analizleri yapılmış ve yayınlanmıştır. Zaman zaman diğer hastalıklarla ilgili olarak da çeşitli ekonomik değerlendirmeler yapılmaktadır.
ABD’de hastalıkların ekonomik boyutunu hem süt sığırcılığı yapanlara hem de ülkeyi yönetenlere göstererek, işletme bazında ve ülke bazında önlem alınması gerektiği anlatılmaya çalışılmaktadır. Bu rakamların ne kadar büyük boyutlara ulaştığı görüldüğünde ise, alınacak önlemler için ayrılacak bütçenin zarara oranla çok düşük olduğu ortaya çıkmakta, herkes elbirliğiyle bunların üstesinden gelmek için uğraşmaktadır. İnek ya da vaka başına yapılan analizleri ülkeye genelleştirirsek, bir takım önlemlerle korunabileceğimiz hastalıklardan dolayı ne kadar zarara uğradığımızı biz de görebiliriz. Kayıpları değerlendirdiğimizde; süt kaybı, döl kaybı, buzağı kaybı, ineğin kaybının yanı sıra ilaç masrafları hemen hemen her hastalık grubunda karşımıza çıkacaktır. Klinik mastitis olaylarında vaka başına kayıp ABD’de 125-180$ olarak tesbit edilmiştir. Gizli mastitisi göz önüne alırsak bu rakam çok daha büyük boyutlara ulaşır. Topallıklarda bu rakam 90-300$, süt hummasında 334$, sonun atılmaması hallerinde 285$, şirdenin yer değiştirmesi olaylarında 340$, ketosis’de 145$, yumurtalık kistlerinde 687$ olarak bildirilmektedir.
Güç doğumlar ise güçlüğün derecesine göre sınıflandırılmış ve 25.16$’dan 379.61$’a kadar varan kayıpların söz konusu olduğu saptanmıştır. Metritis yani rahim iltihaplarıyla ilgili çok net rakamlara ulaşılamamıştır. Rahim iltihapları sonun atılamamasıyla ilişkili olabildiği gibi, güç doğumla, doğum felciyle de ilgili olabilir. Bu durumda birbirini takip eden problemler üstüste gelerek maliyeti arttırır.
Görüleceği gibi bazen zincirleme kaza gibi bütün dertler birden gelir ve işletmeyi zarara uğratabilir. Korunma ucuz, tedavi pahalıdır. Tedavi, her zaman garantili bir uygulama değildir. Sürü yönetimi ile ilgili bilgiler ve bunların çiftlikte uygulanması sözünü ettiğimiz hastalıkların önlenmesi için yeterlidir. Sadece sürü yönetimine kulak vermek, uygun besleme, uygun sağım, uygun tohumlama, uygun bakım koşullarını takip etmekle hem işletmeyi, hem de ülke ekonomisini büyük zararlardan kurtarmak mümkündür.
