Tabii, burada sağlıklı bir ineğin yatmasından ve geviş getirmesinden söz ediyoruz.
İnekler günlerinin çoğunu yatarak ve geviş getirerek geçiren hayvanlardır. İnekler günde 4 işlem gerçekleştirirler. Yem yerler, su içerler, sağıma giderler, yatarlar. Beşinci işi, eğer gebe değillerse, 21 günde bir yaparlar, kızgınlık gösterirler.
Bir ineğin günde yaklaşık 19 saat yatması, bunun yaklaşık yarısı kadar süre içerisinde yani, toplam 8,5-9 saat kadar geviş getirmesi gerekir.
Görüldüğü gibi; genel deyime uygun olarak inekler, “inek gibi yatar”.
Geriye kalan yaklaşık 4.5 saatlik toplam zaman yem yemek, su içmek, sağıma gitmek, sağımdan dönmek ve sağılmak ile geçen zamandır.
Yatmayan, ama bunları da yapmadan ayakta duran inek bir şeyleri beğenmemektedir. Barınak ortamını, havasını, yattığı yeri beğenmeyen inek ayakta durur. Yatması gereken, geviş getirmekle meşgul olması gereken bir ineğin ayakta durması, gezmesi anormal bir durumdur. Ayakta duran ve gezinen inek yemliğe gitmiş, suluğa gitmiş olabilir. Sağıma gitmektedir veya sağımdan dönmektedir. Ayakta olmasının sebebi bunlardan biriyse normaldir.
Bu durumu saptamak “gözlem” ile mümkündür. Gereksiz yere ayakta duran veya gezinen ineğin yaşamış olduğu stresin sebebi araştırılmalıdır.
Ahır içerisindeki havalandırmanın iyi olmaması, sıcaklık stresi veya yatak yerinin konforsuz olması bu duruma sebep olmakta ve inek bize şikâyetini anlatmak istiyorsa ayakta durur ya da gereksiz yere gezer. Özellikle duvarlar ahır içindeki hava dolaşımını engellediğinden, eğer, bir de fan sistemi yoksa, ineklerin kirlettikleri hava dışarı atılamıyorsa, ineklerin büyük bir stres ile karşı karşıya kaldıkları kesindir.
Duvarların yarım olması da bu stresi önlemez. Perde sistemleri olmalı, perdeler sadece hayvana zarar verebilecek kadar kötü havalarda kapatılmalıdır. İnekler bulundukları ortamı çabucak kirleten hayvanlardır.
Gezen ve ayakta duran ineklerin çok olduğu barınaklarda dikkatle izlenmesi gereken konular şunlardır;
Yatak yerlerinin konforu
Barınak içi havanın temiz olması
Sıcaklık stresi
Suluk ve yemliklerin dolu olması
Yatan ve geviş getiren inekler verimli olurlar. İşletmeye kazanç sağlarlar. Yatmakta olan her grup ineğin yarısı geviş getirmelidir.
Bir grup inek, örneğin 10 inek, yatmaktaysa bunların 5 adedi o anda geviş getiriyor olmalıdır. Günün herhangi bir saatinde bu kural geçerlidir. Yatmakta olan ineklerin, örneğin; 10 ineğin 3 ü geviş getiriyor, 7 si getirmiyorsa bir “asidoz” vakasından şüphe edilmelidir.
Tamamen yakın ilgi ve gözlem isteyen bu konu işletmedeki problemlerin ilk habercisi olabilir.
