Caprine Arthritis Encephalitis (CAE), keçilerde görülen bir viral hastalıktır. İsminden keçilerde eklem ve beyin yangısı yapan bir hastalık olduğu anlaşılsa da, çeşitli formlarda görülebilir. Hastalığın öksürük (pneumoni), meme yangısı ve aşırı zayıflama ile ortaya çıkan formları da vardır.
Etken retrovirus-lentivirus ailesinden bir virüs olup, diğer bir keçi hastalığı olan Maedi-Visna hastalığının etkeniyle yakın akrabadır.
CAE hastalığının adı dünyada ilk kez 1974 yılında konulmuştur. Ülkemizde bu hastalıkla ilgili ilk yayın 1978 yılında yapılmıştır.
Hastalığın sinirsel formunda, encephalitis yani beyne yerleşen formunda başın yamulması, felç, boynun geriye doğru kasılması, nöbetler kendi etrafında dönme gibi belirtiler ortaya çıkar. Ensefalomyelitis (beyin ve beyin zarı yangısı) şeklinde seyreden hastalık daha çok 2-4 aylık oğlaklarda görülür.
Hastalıkta virüsün yerleştiği organa göre belirtiler meydana gelir. Öksürük, sık soluma, süregen zayıflama, sütü kesilmiş, sert, şişkin, iyice katılaşmış meme diğer belirtilerdir. Eklem yangılarını çoğunlukla önlerde göze çarpar. Karpal eklem şiş ve ağrılı olarak karşımıza çıkar.
Hastalığın bulaşması anneden yavruya ağız sütü ve süt ile olur. Ana bulaşma yolu vücut sıvıları ve damlacık enfeksiyonudur. Bulaşık malzemeler ise diğer bulaşma yoludur.
Keçilerle koyunların birlikte bulundukları ortamlarda hastalığın koyunlara bulaşabileceği bildirilmiştir.
Hastalık zoonotik değildir. İnsanlara bulaşmaz.
CAE yerleştiği organ bakımından birçok hastalıkla karıştırılabilir.
Eklem yangıları yönünden mikoplazma enfeksiyonları, sinirsel hastalıklar yönünden Listeriosis, akciğer formu yönünden Pulmoner Kazeöz Lenfadenitis (akciğere yerleşen Pseudotüberküloz) ile karışabilir.
Ayırıcı tanı yönünden mutlaka laboratuvar tetkiklerine başvurmak gerekir.
Yaşayan keçilerden kan veya süt, ölenlerden eklem, akciğer veya meme dokusunun laboratuvara gönderilmesi lazımdır.
Hastalığın özel bir tedavisi yoktur. Belirtilere yönelik tedaviler denenebilir. Yangı gidericiler (antiinflamatuvar), antibiyotikler kullanılabilir. Aşırı zayıflık hallerinde destek tedavilerine başvurulur.
Henüz bilinen bir aşısı yoktur. Aşı çalışmaları olumlu sonuç vermemiştir.
Hastalık sürüde bazı keçilerde belirti göstermeksizin mevcut olabilir. Böyle enfekte keçiler virüsü saçarlar. Stres ortamlarında ise hastalık belirti gösterecek hale gelebilir.
Önemli olan korumadır.
Koruma ve kontrol için önerilenler;
- Yavruların doğumdan sonra derhal annelerinden ayrılması, ağız sütünün ve sütün pastörize edilerek verilmesi, ya da kuzu-oğlak maması verilmesi,
- Periyodik rutin tarama yapılması, hastaların ayrılması veya tamamen sürüden çıkarılması,
- Sağım makine ile yapılıyorsa, başta sağım ekipmanları olmak üzere, her türlü alet ve malzemenin dezenfeksiyonu başlıca koruyucu önlemlerdir.
