Koyun ve keçilerin otladıkları bölgelerde kobalt eksikliği varsa, bitkiler topraktan yeterince kobalt alamıyorlarsa hayvanlarda beyaz karaciğer hastalığı ortaya çıkar.
WLD (White Liver Disease = Beyaz Karaciğer Hastalığı) adı verilen bu hastalık aslında karaciğerin yağlanmasıdır. Hepatik Lipodistrofi veya Yaygın Hepatik Lipidosis olarak da bilinir.
Kobalt eksikliği söz konusu olduğunda işkembedeki yararlı bakteriler B12 vitamini (Siyanokobalamin) sentezleyemezler. Bu durumda ortaya çıkan en önemli belirti kansızlıktır.
Kobalt vücuda her zaman dışarıdan alınması gereken bir mineraldir. Kobalt geviş getiren hayvanlarda B12 vitamini sentezi için şarttır. Beyaz Karaciğer hastalığı da kobalt eksikliğinin metabolik bir sonucu olarak ortaya çıkar. Ayrıca kobalt eksikliği döl verimi düşüklüğüne, direnç sisteminin gerilemesiyle birlikte her türlü hastalığa yatkınlığa, yavru ölümlerine, iştahsızlığa, tüylerde kabalaşmaya, ağız sütünde miktar azalmasına ve kalitesizliğe yol açar.
Kobalt ihtiyacı büyümekte olanlarda daha fazladır. O yüzden WLD (Beyaz Karaciğer Hastalığı) 3-6 aylık kuzu ve oğlaklarda daha çok görülür. İlk görülen belirtiler her iki gözden akıntı ve zayıflamadır. Hastalıkta yemden yararlanma oranı düşer. Halsizlik, yalpalayarak yürüme göze çarpar.
Karaciğerde hasara yol açan her türlü sorun karaciğer yağlanması ile sonuçlanır.
Kobalt eksikliği dışında rasyondaki protein eksikliği, karaciğeri etkileyen küf-mantar toksinleri, çayırda bulunan kanyaş, su kanyaşı, ayrık otu, çayır salkım otu, salkım otu gibi otların hayvanlar tarafından yenmiş olması karaciğerde yağlanma sebebidir.
Angora (Ankara) keçilerinde tüyler için gerekli kobalt miktarı daha yüksek olduğundan Beyaz Karaciğer hastalığına yatkınlık daha fazladır.
Gebelerde görülen kobalt eksikliği sebebiyle doğan yavruların yaşam gücü eksik olmaktadır. Böyle sürülerde yavru kaybı daha fazladır.
Kobalt eksikliğinin kesin teşhisi laboratuvar tetkikleriyle konulur.
Koruma:
Yemlere kobalt tuzları (klorür veya sülfat) katılırsa hastalık önlenir. Kobalt içeren yalama kovaları, boluslar yararlıdır.
Yurtdışında kobaltın eksik olduğu bilinen topraklara kobalt püskürtülerek meranın kobalt yönünden zenginleştirilmesi sağlanmaktadır.
B12 vitamini enjeksiyonu yarar sağlar. Tedavide kullanıldığında çoğunlukla olumlu yanıt alınır.
