İrinden Sorumlu Mikrop

Evcil hayvanlarda görülen apse, meme yangısı (mastitis) ve akciğer yangılarında (pneumoni)
çoğunlukla yer alan bir mikroorganizma var. Actinomyces pyogenes, Corynebacterium
pyogenes, Arcanobacterium pyogenes adıyla bilinen bu mikroorganizmaya son yıllarda
mikroorganizmayı ilk teşhis eden Alman mikrobiyoloji uzmanı Hans Georg Trüper’in adından
dolayı Trueperella pyogenes adı verildi.
Trueperella pyogenes sığırlarda irinli, apseli her türlü yangıda yer alan bir mikroorganizma
olup, daha çok lokal hastalıklardan sorumlu. Ama, koyunlarda sistemik hastalık da
yapabiliyor. Sığırlarda zatürre (pneumoni), yaz mastitisi, rahim yangısı (metritis), irinli rahim
yangısı ( pyometra), memelerde dışarıdan görülen apseler, buzağılarda eklem yangıları
(polyarthritis, arthritis, septik arthritis) bu mikroorganizmanın rol aldığı hastalıklardır.
Stres ile başlayan, viruslar ile devam eden, son olarak Mannheimia haemolytica, Pasteurella
multocida, Histophilus somni, mycoplasmalar tarafından oluşturulan pneumonilerde
Arcanobacterium pyogenes (Trueperella pyogenes) mutlaka yer almaktadır.
Trueperella pyogenes’in oluşturduğu apseler sığırlar dışında koyun, keçi, at, manda ve
köpeklerde de görülür.
Sığırlarda Actinomyces bovis tarafından oluşturulan domuz başı hastalığına benzer şekilde
çene altında oluşan apselere yol açabilir. Hatta çene altındaki kemik dokusuna aynı domuz
başı hastalığındaki gibi bulaşarak osteomyelitis yapabilir.
Trueperella pyogenes fırsatçı bir mikroorganizmadır. Stres ile birlikte virusların yol açtığı
problemleri fırsat bilerek vücutta irinli yangılar yaptığı gibi, vücuda dışarıdan alınan darbeler
sonrası apseler de meydana getirir. Vücut hücresine yapışma ve enzim salgılama yeteneği ile
dokuları ele geçirerek, tahrip eder. Enzim ve toksinleri sayesinde vücudun bağışıklık
sistemine karşı kendini korur. Bu sebeple hastalık yapma gücü yani virulansı yüksektir.
Her yerde yaygın olan Arcanobacterium pyogenes (Trueperella pyogenes) E.coli,
Fusobacterium necrophorum ile birlikte metritis vakalarında önemli rol oynar. Ayrıca
ayaklarda tırnak ile derinin birleşme yerindeki koroner bant üzerinde de yangılara sebep
olur. Mastitisleri nekroze edici etkisiyle şiddetlendirir ve kronik hale getirebilir. Sinekler bu
bakteri için mükemmel taşıyıcılardır.
Tedavisi teorik olarak mümkündür. Fakat hastalıklı bölgedeki, özellikle eklemlerdeki nekrotik
dokular ile fibrin antibiyotiğin etkinliğini azaltır. Rahim içerisindeki irin, verilen antibiyotiği
etkisiz hale getirir. Pneumoni vakalarında ise zaten birçok mikroorganizma içinde yer alan
fırsatçı bakterilerden biri olduğu için tedavi daha komplike bir hal almıştır. Her türlü stres
durumunda, sıcaklık, toz, dehidrasyon, açlık, gıda eksiklikleri ve operasyon gibi stres
faktörlerinin ardından oluşan yangılarda yer aldığı için, öncelikle strese sebep olan etkenlerin
düzeltilmesi şarttır.
Tedavi girişimleri her zaman başarıyla sonuçlanmaz. Aşısı vardır. Ticari aşılar veya özaşı
(Otovaksin) kullanılabilir. Koruyucu hekimlik, yani, barınak koşullarının düzeltilmesi,
hayvanların stres faktörlerinden uzak tutulması, doğru besleme ve aşılamanın bir bütünlük
halinde uygulanması en akılcı yöntemdir. İşin tedaviye kalması koruyucu hekimliğin tam
olarak yapılmadığını gösterir.