Buzağıların (aynı zamanda malak, kuzu ve oğlakların) doğar doğmaz göbek kordonları mutlaka dezenfekte edilmelidir. Yeni doğan hayvanların ilk tanıştığı mikroorganizmalar annelerinin dışkılarındaki ve çevredeki mikroorganizmalardır. Bunların başında E.coli gelir. E.coli ile hazırlanmış antiserumların kullanılması ve göbek kordonunun dezenfeksiyonu, doğum bokslarının, hayvanların doğum yaptıkları alanların temiz ve kuru olması septisemi, ishal, eklem yangısı, göbek yangısı gibi problemleri önleyecektir.
Bu konuda ağız sütünün içirilmesi, göbek dezenfeksiyonu, antiserum uygulamaları gibi önlemler genellikle septisemiyi önlemek için uygulansa da “tetanoz” gibi problemlerin de nadiren görüldüğü bildirilmektedir.
Tetanoz görülmesi, neredeyse, en son akla gelebilecek bir problemdir. Genellikle bu yönde bir önlem alınmaz. Zaten göbek dezenfeksiyonu yapılırsa bunun önlemi de alınmış olmaktadır.
Ancak; ülkemizde ve dünyada göbek kordonundan tetanoz kapmış vakalar bildirilmiştir. Demek ki; göbek dezenfeksiyonu sadece E.coli, Trueperella pyogenes (Arcanobacterium pyogenes) için değil, aynı zamanda tetanozdan koruma için de gereklidir.
Tetanoz genellikle insanlarda, atlarda ve koyunlarda görülen bir hastalık olarak bilinir. Sığırlarda görülmesi nadir olduğundan akla bile gelmez.
İnsanların ve atların hassasiyeti zaten bilinmektedir. Koyunlarda ise kırkım hataları bu probleme yol açar. Tetanoz etkeni Clostridium tetani toprakta bulunur. Vücuda girdikten sonra çoğalarak nörotoksin ( sinirleri etkileyen toksin) salgılar. Kuluçka süresi değişken olmakla birlikte, ortalama 10-14 gündür.
Hastalık genellikle bir yara ile ilişkilidir. Hayvanın karnı şişer, kabızlık söz konusu olur. Hayvan adeta “tahta at” halini alır. Kulaklar dimdik olur. Kaslar mikroorganizma tarafından salgılanan tetanospasmin?in etkisiyle kasılır. Çene kilitlenir.
Tetanozun aşısı vardır. Tedavisi de mümkündür. Penisilin grubu antibiyotikler, tetanoz antitoksini ve spazm gidericilerle tedavi mümkün olmaktadır.
Asıl konu “Koruyucu hekimlik” kurallarına uymaktır.
Bu yüzden genel kural “Kuru ve Temiz” her zaman geçerlidir. Göbek kordonunun dezenfeksiyonu kendiliğinden bu problemi önlemektedir.
Koyunlarda ise kırkım esnasındaki yaralar derhal oksijenli su ile yıkanmalıdır.
Görülüyor ki; göbek kordonu ve çevresinin dezenfeksiyonu ile bilerek, bilmeyerek biz tetanoz hastalığını da önlüyoruz.
Özet; septisemi, eklem yangıları, ishal ile birlikte tetanoz için mutlaka göbek dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
