Zamanımızdan 2200 yıl önceki şiir ve yazılarda adı geçen “dev gibi, beyaz boğalar” bugünkü İtalya’nın seçkin lokantalarında servis edilen Chianina danalarının etleriyle aynı ırktan söz ediyor. Chianina (Kiyanina) ırkı sığırların İtalya yarımadasına günümüzden 3500 yıl önce Asya’dan geldiği sanılıyor. Romalılar zamanında, Hıristiyanlıktan önce tanrılara kurban edilmek, çeki hayvanı olarak kullanılmak ve etinden yararlanmak amacıyla yetiştirilen Chianina sığırları şimdi “Bistecca alla Fiorentina” yapılırken kullanılıyor. İtalya’da birçok bölgede, özellikle de Toscana bölgesinde sadece Chianina etinden yapılmış yemekleri sunan restaurantlar var.
Bistecca alla Fiorentina, yani Floransa usulu biftek her ırk sığırın T-Bone Steak haline getirilmiş etinden yapılsa da gerçeği Chianina etinden yapılandır. Böyle bir biftek pişmeden önce 10 cm kalınlığında, 2,5 kg ağırlığında bir et parçasıdır.
İtalya’daki geçmişi 22 yüzyıl geriye giden Chianina ırkı sığırlar ismini Toscana Bölgesindeki Chiana vadisinden yani Val di Chiana’dan alırlar. Yağsız ve yumuşak eti, beyaz rengi ve iriliğiyle ünlü bir ırktır. Bu uzun ve iri hayvanların cidago yüksekliği 2 metre’ye kadar çıkabilir. Bacakları uzun, tırnakları sağlam, sıcağa dayanıklı bir ırktır. Aslında her türlü kötü koşula dayanıklı olup, soğuğa karşı da dayanıklı olduklarını ispatlamışlardır.
Chianina ırkı danalar 16-18 aylık olduklarında 650-700 kg canlı ağırlığa ulaşırlar ve kesildiklerinde % 64-65 randıman verirler. Beyazlıkları ünlüdür, ama vücudun uç kısımları siyahtır. Burun ucu, ayak uçları, göz çevresi, kuyruk ucu siyah olabilir. Nemli havalara ve çevre koşullarına çabuk adapte olurlar. Etleri yüksek protein, düşük kolesterol ihtiva eder. İriliklerine karşın son derece sakin mizaçlı, yönetimi kolay hayvanlardır. Hızlı büyürler. Doğumları kendiliğinden olur. Buzağıların başları küçüktür. Güç doğuma rastlanmaz.
Chianina ırkı sığırlar İngiliz etçi ırklarıyla ve tropikal ırklarla çok iyi melezler verirler. Bu sebeple hibrid vigor (Tür Azmanı) elde etme programlarında çok kullanılırlar.
Uzun ömürlü, üreme yönünden üstün yetenekli ırktır. Belirgin derecede kaslı olurlar. Boynuzları kısa, kulakları büyüktür. Buzağıları 45-50 kg ağırlıkta doğarlar. Kırmızımsı, sarımsı bir renkte doğan buzağılar beş ay içerisinde beyaz bir renk alırlar.
Chianina ırkının inekleri ortalama 800-900 kg, cidago yüksekliği 1,65 m olup, boğaları ortalama 1,8 m cidago yüksekliğinde ve 1600 kg canlı ağırlığındadırlar. Şampiyon, ünlü Chianina boğası Donetto 1.740 kg olarak tartılmıştır.
Kaslı bir ırk olması, geniş cidago, uzun ve geniş sırt yapısı, kalça kaslarının dolgunluğu değerli etlerin oranını arttırır. Chianina dünyadaki en iyi etçi ırkların arasında sayılabilir.
ABD’de Chianina ırkında Angus ile Chiangus, Hereford ile Chiford, Main Anjou ile Chimaine ırkları elde edilmiştir. Heterosiste çok başarılı sonuçlar alınmıştır. Buzağıları dayanıklı olup, sadece annelerini emerek yüksek sütten kesme ağırlığına ulaşırlar. Yani annelerinin sütlerini ete çevirirler.
Chianina ırkının ineklerinde süt miktarı çok azdır. Sadece doğumu takiben ilk 120-140 gün süt verirler. Bu dönemde sütleri 12-20 kg’a kadar çıkabilir. İneklerin memeleri küçük, ancak buzağının emmesine uygundur.
Kolay adaptasyon, kolay yönetilebilme, kolay doğum özellikleriyle, hızlı canlı ağılık artışı, yüksek randıman yetenekleriyle Chianina ırkını besicilikte değerlendirmeliyiz.
İtalya Etçi Sığır Irkları Birliğine Göre
Chianina Irkının Genel Özellikleri
* Chianina Ortalama Doğum Ağırlığı: 50 kg (60 kg’a kadar çıkabiliyor)
* Chianina İneklerin Ortalama Ergin Ağırlığı: 800-900 kg (1000kg’a kadar çıkabiliyor)
* Chianina Boğaların Ergin Ağırlığı: 1700 kg’a kadar çıkabiliyor
* Chianina Günlük Canlı Ağırlık Artışı: 2,1 kg
* Chianina İdeal Kesim Ağırlığı: 650-700 kg (16 ? 18 aylık)
* Chianina Verim (Randıman) : % 64 ? 65 (saf ırkta)
* Chianina Aşırı soğuk ve sıcak havalara karşı dayanıklılık.
* Chianina iri olması (somatik jigantizm) özelliğiyle tanınmasına rağmen, melezlemelerde bile yüksek derecede kolay buzağılama oranı mevcuttur.
Kaynak: ANABIC (Associazione Nazionale Allevatori Bovini Italiani Carne) resmi internet sitesi (http://www.anabic.it/index_uk1.htm)
Chianina – Pedigri Sözlüğü İçin Tıklayınız
CHİANNİA IRKI BOĞALARIMIZ
İDOLO için tıklayınız RAGGİO için tıklayınız
