Mumyalaşma rahim içerisinde yavrunun ölüp, yavru sularının vücut tarafından emilmesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.
Mumyalaşma çoğunlukla 3-8 aylık arası gebeliklerde oluşur. En çok görüldüğü aylar 4., 5. ve 6 ıncı aylardır.
İnek fetuslarının mumyalaşmasının iki önemli sebebi vardır. Birincisi göbek kordonunun düğümlenmesi veya burkulması, ikincisi ise; progesteron eksikliğidir.
Göbek kordonu gebeliğin beşinci ayında, fetusun son pozisyonunu alması günlerinde burkulabilir. Bu durumda yavru ( fetus) oksijensiz kalır ve ölür.
Progesteron gebelik hormonudur. Eğer progesteron eksikliği söz konusu olursa yavru ölür ve mumyalaşır.
Bu durum ise çoğunlukla teşhis edilemez. Çünkü inek kızgınlık belirtileri göstermez ve gebe olduğu sanılır. Gebeliğin devamını sağlayan C.L ( Corpus Luteum= Sarı Cisim) yumurtalık üzerinde kaldığından inek kızgınlık periyoduna geri dönmez. Gebelik süresi dolduğunda ise doğum olmaz.
Fetusun mumyalaşmasının gerçek sebebi, çoğunlukla, hastalıklardır. Virus ve bakteri etkenli hastalıkların bazıları mumyalaşmaya sebep olur. Bunların başında BVD hastalığını sayabiliriz.
Ayrıca Campylobacter fetus, protozoa hastalıkları olan Trichomoniasis ve Neosporosis mumyalaşma ile sonuçlanabilir. Bu hastalıklar çoğunlukla yavru atma ve ölü doğum ile sonuçlansa da bazen mumyalaşma olmakta, fetus rahim içerisinde kalmaktadır.
Bu enfeksiyonlar arasında mumyalaşmaya sebep olma bakımından bir sıralama yaparsak en başta BVD ( Bovine Viral Diarrhoea)hastalığı gelir.
Mumyalaşma rektal palpasyon ( elle muayene) ile teşhis edilir.
Elle muayenede fremitus ( fetusun nabzı) hissedilmez. Ayrıca fetal çarpma olayı görülmez. Yavru suları emildiği için fetus kurumuştur. Dolayısıyla rektal muayenede fetal çarpma olmadığı, fremitus alınamadığı hallerde mumyalaşmadan şüphe edilir.
Bir süre sonra tekrar muayene edildiğinde yavrunun (fetusun) büyümediği de anlaşılır.
Ultrason ile muayene de teşhis için kullanılan bir yöntemdir.
Mumyalaşma teşhisi kesin olarak konulduğunda prostaglandin F2 alfa enjeksiyonu yapılarak rahim boşaltılır ve Corpus Luteum ( C.L= Sarı Cisim) giderilerek ineğin tekrar kızgınlık göstermesi sağlanır.
Bu esnada antibiyotik kullanılması da önerilir.
Asıl konu ise mumyalaşmaya sebep olan hastalığın bulunmasıdır. Laboratuvar muayeneleriyle durumun perde arkası araştırılmalıdır.
BVD başta olmak üzere hastalıklar gözden geçirilmelidir. Özellikle BVD hastalığının PI ( Persiste Enfeksiyon= İnatçı Enfeksiyon) olarak seyrettiği inekler bulunarak sürüden çıkarılmalıdır.
İnatçı enfeksiyon ( PI) durumundaki inekler sürüde hastalığı yayarlar. Bunların biran önce saptanarak sürüden çıkarılması şarttır. BVD ile test, sürüden çıkarma ve aşılama yöntemlerinin kombine kullanılmasıyla mücadele edilmelidir.
Fetusun mumyalaşması, görüldüğü gibi, tek başına bir problem değil, çoğunlukla sonuçtur. İhmal edilmemeli, mutlaka arkasındaki gerçek sebep araştırılmalıdır.
