Standard Operating Procedure kelimelerinin kısaltılmışı olan SOP her işletmede kullanılması gereken bir yöntemdir. Tercüme edersek; standart işletme yönetimi veya standart işlemler diyebiliriz.
SOP tüm işletmelerde olduğu gibi hayvancılık işletmelerinde de kullanılmalıdır. Ülkemizde belli başlı birkaç işletme dışında, ne yazık ki, kullanılmamaktadır.
Hayvancılık işletmelerinde her yapılan işin bir SOP’u olmalı, büyük işletme, küçük işletme ayırt etmeden SOP yazılmalıdır. Böyle olursa herkes aynı işi aynı adımları takip ederek yapar. Eksiklik, ihmal, unutma söz konusu olmaz. Eleman değişse bile, SOP kuralları uygulanıyorsa, büyük bir sorun ortaya çıkmaz.
Büyük işletmelerde eleman sirkülasyonu çoktur. İşten ayrılma olmasa bile, yıllık izinler, çeşitli mazeretler ve hastalıklar sebebiyle eleman kaydırmak gerekebilir. SOP varsa ve yazılı olarak bildirilmişse işler aksamaz.
Küçük işletmelerde, hatta aile işletmelerinde bile SOP olmalıdır. Çünkü evin hanımı, kızı veya oğlu ya da erkeği standartları bilir ve takip ederse, çeşitli sebeplerden yokluklarında sorun çıkmadan işler normal akışında gider.
Özellikle ABD’de başarılı ve başarısız çiftlikler arasındaki yönetim farkı sadece ayrıntılara verilen önem ile ilgilidir. Hepsi aynı temel uygulamaları yapsalar bile, ayrıntılara dikkat eden, önem veren işletmeler daha başarılı olmaktadır.
Sütçü sığır işletmelerinde doğum öncesi günlerin, doğum esnasında yapılacak olan işlemlerin, doğum sonrası yapılması gerekenlerin yazılı SOP’ları olmalıdır. Her adım ayrıntıları ile yazılmalı, herkes aynı sırayı takip etmelidir.
İnek ne zaman doğum boksuna alınır?
Doğuma ne zaman, nasıl müdahale edilir?
Doğan buzağıya yapılacak olan ilk uygulamalar nelerdir?
Anneye yapılacak olan destekler nelerdir?
İşletmeye yeni getirilmiş hayvanlara ne gibi kabul işlemleri yapılır?
Sağım öncesi memeyi hazırlama işlemleri nelerdir?
Bu örneklere göre bir SOP yazılmış ve uygun bir yere asılmış olmalıdır.
Benzer şekilde inekleri kuruya ayırma işlemleri, kızgınlık takibi, suni tohumlama uygulaması, hatta hastalıkların takibi de SOP ile yapılmalıdır.
İshal, mastitis, topallık ve benzeri hastalıklarda adım adım yapılacak olanlar bilinmeli ve yazılmalıdır. Örneğin; mastitis görüldüğünde ilk iş olarak memenin oksitosin yardımıyla günde 6 kez boşaltılması, ineğin vücut sıcaklığının mutlaka ölçülmesi, durumun takibi sonucunda veteriner hekim çağrılması hep SOP ile belirlenmelidir.
Dünya’da tecrübe edilmiş, yararları gözlenmiş SOP’lar vardır. Bunlar tek tek ele alınarak çiftliğin uygulama listesine katılmalıdır. Birçok kişi veya işletme “zaten bir şekilde bunları yapıyoruz” diye düşünebilir. Fakat görünen ve bilinen odur ki; SOP uygulaması yapan çiftlikler daha başarılı olmuşlardır.
O zaman çiftlikte oluşacak olan her duruma yönelik SOP lar öğrenilerek uygulamaya geçilmelidir. Sürü yönetimi ve koruyucu hekimliğin ilk adımı SOP yazıp, herkesin eksiksiz uygulamasını sağlamaktır.
İşletmelerde ihmale, unutmaya veya çeşitli mazeretlere yer bırakmayacak şekilde düzenlemeler yapılması ancak bu şekilde mümkün olabilir.
Genel ve çiftliğe özel protokoller geliştirilmeli ve izlenmelidir.
