Doğum olduktan sonra bazı buzağıların ‘’sarıya boyanmış’’ oldukları görülür.
Böyle buzağılar canlı olabildikleri gibi, ölü doğmuş olarak da bulunabilirler. Bu durum çoğunlukla doğumun uzadığı, yavrunun güç doğum sebebiyle içeride çok kaldığı anlamına gelir.
Sarıya boyanmış olarak doğan buzağılara her zamankinden daha fazla özen gösterilmeli, bu durum ‘’alarm’’ kabul edilmelidir.
Rahim içindeyken buzağının bağırsaklarında biriken dışkıya ‘’mekonyum’’ adını veriyoruz. Mekonyum, doğan buzağının ilk dışkısıdır.
Fakat güç doğum sebebiyle doğum uzarsa ve bu arada yavruda solunum güçlüğü (Fetal hipoksi) oluşursa anal sfinkterin gevşemesi, kalınbağırsak hareketlerinin artması sonucu mekonyum yavru henüz içerdeyken çıkar ve amnion sıvısına (yavru suyu) karışır. Yavru doğduğunda bu sıvının derisine bulaşması nedeniyle sarıya boyanmış olarak görünür.
Özetle; sarıya boyanmış olarak doğan buzağıların doğmadan önce bir süre soluk güçlüğü çeken ve dışkısını rahim içine bırakan buzağılar olduğunu söyleyebiliriz.
Her buzağıya gösterilen özen bunlara da gösterilmeli, fazladan, bu yavrular daha iyi ve sık gözleme tabi tutulmalı göbekleri 2 saat arayla 2 kez dezenfekte edilmelidir. Gerekirse ağızdan destekler, özellikle içinde sodyum bikarbonat bulunan destek solüsyonları kullanılmalıdır.
Bu sarı sıvının yavru tarafından solunması önlenmeli, ağız, burun temizliği derhal yapılmalıdır. Bu sıvıların yavru tarafından solunmasıyla ortaya çıkan ‘’Aspirasyon pneumonisi’’ dediğimiz solunum yolu enfeksiyonları çoğunlukla ölümle sonuçlanır. Çünkü; bu sıvının içindeki karaciğer ve safra enzimleri yavrunun akciğerlerinde şiddetli yangıya sebep olur.
Koruyucu hekimlik;
Güç doğuma sebep olabilecek her etmenin önü alınmalıdır.
Güç doğum anneden ve yavrudan kaynaklanabilir. Anneden kaynaklananları ele alırsak; ineğin yaşı, ırkı, vücut yapısı ve doğum öncesi beslenmesi gibi konular gözden geçirilmelidir.
Holstein ve Simmental düveler güç doğuma daha yatkındır. Sanıldığının aksine etçi ırkların düvelerinde güç doğum ihtimali daha azdır.
Annenin kalça yapısı ve çatısı darsa güç doğum ihtimali yüksektir. İkizlik güç doğuma sebep olabilir. Güç doğum çiftlikteki maliyeti arttıran bir durumdur. Daha sonra rahim yangısı ve rahim yırtıkları sebebiyle çiftlikte maliyetler daha da yükselir.
Buzağının babasının ırkı da önemlidir.
Tekrar belirtelim ki; etçi ırklarda daha az güç doğum, Simmental ve Holstein ırkları boğaların buzağılarında daha fazla güç doğum görülür.
Boğa kullanırken güç doğum oranına dikkat etmek, sonraki nesiller için çatı-kalça genişliği yönünden katalogdaki bilgileri incelemek yerinde olur.
Yavru ile ilgili güç doğumlar anormal geliş pozisyonu ve yavrunun aşırı büyük olması sebebiyle karşımıza çıkabilir.
Doğum olacağı tahminen bilindiğinde önceden hazırlık yaparak doğum başladıktan sonraki gereksiz telaşeye karşı önlem alınmalıdır. Eldiven, dezenfektan ve hatta veteriner hekimin telefon numarası önceden hazır halde tutulmalıdır.
Kuru dönemdeki besleme esnasında annelere Selenyum + E vitamini takviyesi yapılması şarttır. Bu takviye enjeksiyon olarak veya düzenli şekilde yeme katılarak yapılabilir.
