Hibrid Vigor’u dilimize “tür azmanı” veya “melez azmanı” diye çevirebiliriz. Sığırlarda iki ayrı ırkın çaprazlamasından elde edilen, anne ve baba ırkından daha üstün özelliklere sahip olan heterozigot melezlere hibrid vigor denir. ABD’de özellikle kesimlik besi materyali yetiştirmek için uygulanan, çok başarılı bir yöntemdir. Hibrid Vigor elde etmek tamamen ticari bir melezleme şeklidir. Bu yöntemle elde edilen melez sığırlar, buzağıların dayanıklılığı, danaların her türlü iklime ve koşula uyumu, hızlı canlı ağırlık artışı, ekonomik yemden yararlanma oranı, değerli etlerin büyük olması, etlerinin kaliteli olması konularında çok üstün olurlar. ABD’deki besi yerlerinde beslenen danaların çoğunluğu bunlardan oluşur.
Hibrid Vigor elde etmek için daha çok etçi sığır ırkları kullanılır ve çeşitli heterozigot çaprazlamalar yapılır. Yöntemlerden biri renklere göre çaprazlama yapmaktır.
Kırmızı ırklar (Hereford, Red Angus, Main Anjou, Simbrah, Salers, Limousin), Siyah ırklarla (Angus, Siyah Simmental) veya Beyaz ırklarla (Şarole, Chianina, Romagnola, Marchigiana) çaprazlanarak Hibrid Vigor elde edilebilir. Örneğin; bir kırmızı ırk ile bir beyaz ırk çaprazlanırsa, çıkan dişi bu sefer siyah ırkla çaprazlanabilir. Her seferinde daha üstün bir tür azmanı elde edilmiş olur. İkinci yöntem İngiliz kökenli ırklarla (Angus, Red Angus, Hereford, Galloway, etçi Shorthorn, Devon, South Devon), Kıta Avrupası ırklarının ( Şarole, Belçika Mavisi, Gelbvieh, Pinzgauer, Simmental, Chianina, Marchigiana, Piedmentosa, Romagnola, Blond d’aquitane, Limousin, Maine Anjou, Salers, Tarantaise, Normande) çaprazlanmasıdır.
Üçüncü yöntem ise Bos İndicus x Bos Taurus çaprazlamasıdır. Örneğin; Brahman , Sahiwal, Nellore gibi Bos indicus ırklar , Angus, Hereford gibi Bos Taurus ırklarla çaprazlanabilir. Böylece diğer üstünlüklere ek olarak, annelik yeteneği, kenelere ve sıcak iklime dayanıklılık gibi ek üstünlükler de elde edilmiş olur. Bütün Hibrid Vigor’larda kolay idare edilebilirlik özelliği de gelişmiştir. Hibrid Vigor elde edildiğinde erkek ve dişiler kesime gidebilir. Eğer dişiler tekrar heterozis için kullanılacaksa, tek dikkat edilecek husus, anne ve babasının ırkından olmayan, başka bir ırktan boğa tohumuyla tohumlamaktır. İkinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ırklar da katılmak suretiyle heterozigotluk geliştirilebilir. Hibrid Vigor danalarda sağlanan hızlı besi yeteneğinin yanı sıra et işleyen işyerlerine değerli et kısımlarının (bonfile, kontrfile,antrikot, sokum, nuar, ayna, yumurta) büyük ve kaliteli olması da ayrı bir avantaj sağlayacak, böyle olunca kıymalık et kısımları nispeten ucuzlayacaktır. Hibrid Vigor ile besicilik yapanların kazancı artacak, besi sonunda elde edilen birim et maliyeti düşecek, ülkenin karkas ortalaması yükselecektir. Yerli ve melez ırklarımızdan anne olarak yararlanılmak suretiyle, etçi ırkları baba olarak kullanarak Hibrid Vigor elde edilebilir. Etçi ırkların güç doğum oranları üzerinde karşılaştırma yapıldığında en uygun etçi ırkın Angus olacağı düşünülmektedir. Eğer Angus ırkından doğan dişiler kasaplık olarak beslenmez ve yine gebe bırakılmaları düşünülürse ona Limousin uygulamak suretiyle ikinci derece bir heterozigotluk sağlanabilir. Böylece besi çiftliklerinin dana ihtiyacı en akılcı bir şekilde temin edilmiş, diğer yandan Angus ırkının her türlü iklim koşuluna uyum sağlama yeteneğinden de yararlanılmış olacaktır.
Konuyla ilgili sunum için tıklayınız.
