Etçi sığır ırklarıyla melezleme yapma ve sürekli F1 melezi elde ederek daha yüksek et verimi sağlama konusunda çok sayıda yazı yazdım.
Bu uygulamaya ABD’de cow and calf operation, yani inek-buzağı operasyonu adı veriliyor. Böylece karkas ağırlığı, karkas kalitesi arttırılıyor. Diğer yandan kemik oranı az, değerli etleri büyük, kıymalık kısımları ucuza mal edilen karkaslar elde ediliyor.
ABD’de bu işletmeler yani inek – buzağı operasyonu yapan çiftlikler çeşitli melezleme şemaları uyguluyorlar.
En çok yapılan melezleme Angus x Hereford veya Hereford x Angus melezleri. Her iki yönlü melezlemede “beyaz kafalı” buzağılar elde ediliyor. Vücutları simsiyah, kafalar beyaz, göz çevresi siyah olan bu buzağılar besi yerleri ( Feed-lot) sahiplerince özellikle aranan danalar oluyor.
İnek-buzağı operasyonu yapan çiftlikler böylece feed-lot sahiplerinin dana tedarikçisi olarak besicilik zincirinde önemli bir rol oynuyorlar. Ülkemizde eksik halka budur. Bu eksik halkanın mutlaka tamamlanması gerekir. Daha önce yazmıştım.
Melezleme şemaları sadece Angus x Hereford ile kalmaz. Beyaz kafalı buzağı dişi ise ne yapacağız ? Tekrar bir heterozigot melez elde edilmesi şarttır. Onu Şarole ırkı ile tohumlarız. Doğan erkek buzağılar besiye hazırlanırken, dişi buzağılar bir sonraki melezlemenin ana materyalini oluştururlar.
Melezleme yaparken genel kabuller her zaman geçerlidir. Örneğin; kıta Avrupası ırkları ile British (Britanya) ırklarının melezlenmesi gayet iyi sonuçlar verir. Kıta Avrupa ırklarından Limousin, Şarole, Blonde de Akitan gibi Fransız ırklarını, Chianina, Piedmentosa gibi İtalyan ırklarını ve Belçika Mavisini sayabiliriz. Britanya ırklarından ise Angus ve Hereford bilinen en ünlü ırklardır.
Diğer yöntem renk üzerinden melezleme yapmaktır. Örneğin; Limousin gibi kırmızı ırklar, Angus gibi siyah ırk ve Şarole gibi beyaz ırklar bir biriyle melezlenirse iyi sonuçlar elde edilir. Renge göre melezleme basitçe ve kolaylıkla anlatılabilecek bir uygulamadır.
Irklar ve melezleme şemaları çoğaltılabilir.
Birkaç örnek verelim; karkas kalitesi için Siyah Angus, Kırmızı Angus ve Hereford ırklarının melezleri başarılı sonuçlar verir. ABD’de “Karkas Kalitesi” deyince mutlaka bir tarafta Angus ırkı olması istenir.
Başka bir örnek; Angus ile Herefordun melezlenmesi, doğan dişilerin ise Simmental ile melezlenmesidir. Bu melezlemeden doğan dişiler tekrar Siyah Angus sperması ile tohumlanabilir.
Hereford x Angus melezi ünlü “beyaz kafalılar” ın dişileri Şarole ile, oradan doğan dişiler ise Simmental ile tohumlandığında besiye uygun F1 ler elde edilmiş olur.
Yüksek randıman için Şarole x Simmental ile melezlenir. Doğan dişiler ise Limousin ile tohumlanarak bir melezleme daha yapılır.
Ülkemizin kırmızı et üretiminin bir kısmı mutlaka bu melezlemelerle elde edilmelidir. Daha çok et, daha az kemik, yüksek randıman ve besicilikteki tedarik zincirinin tamamlanması için bu yöntemlere ihtiyacımız vardır.
