Beklenen Süt Üretimi:
- Holstein ırkı süt sığırları için standart besleme koşullarında beklenen sürü süt verimi ortalama olarak 27 kg ( % 4 yağ ) civarındadır. İyi besleme ve bakım koşullarında bu üretim 32 – 36 kg’ a kadar yükselebilir.
- İlk buzağısını doğuran düvelerde ortalama pik dönemi süt verimi laktasyon ortalamasına göre 3 – 6 kg kadar daha fazladır. 2. laktasyon ve daha sonrası inekler genel laktasyon ortalamasına göre, pik döneminde 7 -14 lt daha çok süt üretebilirler. Düvelerde ve ineklerde pik dönemi süt verimine genel olarak buzağılamadan sonra 5 – 10 hafta içerisinde ulaşılır.
- Sığırlar pik verime ulaştıktan sonra genel anlamda süt üretimindeki düşüş aylık olarak % 10 – 15 arasında olur. Daha iyi yönetilen ve daha iyi beslenen sürülerde bu düşüş daha az olur. Geç laktasyonda süt üretimindeki düşüş % 12 – 20 arasında olur. Bu normaller ışığında eğer laktasyon grafiği yapılır ve mevcut verilerimiz bu grafiğe konulursa, beklenenden farklı olup olmadığımız anlaşılır.
- Normal laktasyon süresi 290 – 310 gün arasındadır. Ortalama olarak 296 gün alabiliriz. Kısa laktasyon süresi dendiğinde aklımıza 270 günün altı gelmelidir.
Düşük Pik Verimi:
- Subklinik ve Klinik Mastitis Kontrolü.
- Ortalama somatik hücre sayısının kontrölü. Ortalama somatik hücre sayısı 200.000 sayısının altında olmalıdır.
- CMT testinde tüm sürüde % 10 ya da daha az sayıda sığırı yakalamalıyız.
- Meme ucu sağlığı sorun olabilir. % 20 ve daha üzeri sayıda sığırda erozyon, kesikler veya delikler görülüyorsa problem var demektir.
- Sağım sisteminin ve sağım yöntemlerinin kontrolü gerekmektedir.
- Klinik ve subklinik mastitis olaylarındaki vakaların artışı ile süt verimi % 25 – % 50 arasında düşebilir.
- Mastitisten korunmak için programın iyi yapılmış olması gerekmektedir. Meme daldırma ve kuru dönem mastitis korunma programı iyi uygulanmalıdır.
- Yetersiz tahıl yemlemesi pik veriminin düşmesine neden olur. Doğumdan 2 hafta sonra tahıl alımını arttırmalıyız.
- Doğru oranda protein, çinko, selenyum, Vitamin A, Vitamin E verildiğine ve yedirilen yemin küf ve mikotoxinlerce karışık olmadığından emin olmalıyız.
- Doğum sonrası mastitis, metritis, ketosis ve abomasumun yer değiştirmesi, uygun olmayan kuru dönem besisi pik veriminin düşmesine neden olur. Özellikle geçiş dönemi beslemesi de olmak üzere kuru dönem besisinin kontrol edilmesi gerek mektedir.
- Ayak ve bacak problemleri, pneumoniye bağlı akciğer problemleri, akciğer kurtları, parazitler veya enteritislere bağlı barsak hasarları düşük pik verimine neden olur.
- İyi dengelenmiş kuru madde alımı ve selulozun kontrolü işkembe fonksiyonlarının normal olarak sürmesini sağlar. Sığırlar canlı ağırlıklarının % 1.4′ ü kadar kaba yem tüketmelidirler.
- Ciddi rasyon hataları, enerji – protein dengesizliği, kalsiyum, fosfor, magnezyum, sulfur ve tuz eksikliği ya da dengesizlikleri pik veriminin düşmesine neden olur.
- Kansızlık pik veriminin düşük olmasında etkilidir. Kansızlığın olası nedenleri arasında protein, demir, bakır, kobalt ve selenyum eksikliği sayılabilir. Ayrıca iç ve dış parazitler anemiye yol açar.
İ. Laktasyon sonundaki ve kuru dönemdeki aşırı besleme doğum sonrası yem alımının düşük olmasına neden olur. Ayrıca özellikle ketosis olmak üzere metabolik rahatsızlıkların artmasına yol açar. Doğal olarak bu durum pik veriminin düşmesine neden olur.!
- Yetersiz su tüketimi ve su kalitesindeki problemler pik verimini etkiler.
- Kalabalık sürü hayvanların strese girmesine neden olur ve süt üretimini düşürür.
- Kuru dönemde kalış süresinin 50 günden az olmaması gereklidir.
- Florid, diğer kimyasallar ve endotoksinler süt üretimini düşürür. Ayrıca küçük buzağıların doğmasına neden olabilir.
SÜT VERİMİNDE AŞIRI DÜŞÜŞLER
- Subklinik ve klinik mastitis aşırı süt verimi düşüşlerinin en sık görülen nedenlerindendir. Değişik faktörlere bağlı olarak ya ani düşüşlere ya da yavaş yavaş ama yüksek miktarda düşüşlere neden olur.
- Toksik tohumların, mikotoksinlerin veya yabancı maddelerin yenmesi ani süt düşüşlerine neden olur. Erken lakatsyondaki inekler en önce etkilendiklerinden sürü süt verimi hızla düşer.
- Aşırı tahıl, yağ, hızlı parçalanan karbonhidratların alımı ve yüksek oranda işkembede parçalanan protein alımı süt verimini olumsuz etkiler. Kesif yem oranının çok yüksek oluşu da işkembe dengesini bozarak süt veriminin düşmesine neden olur.
- Sık olmamakla birlikte B12 vitamini eksikliği yüksek verimli ineklerin karaciğer rezervlerini çözmelerine yol açar. Bu durumda süt verimi düşer.
Ege Techna Hayvan Besleme Teknikleri LTD ŞTİ
Bülent DEREGÖZÜ
Ziraat Mühendisi, Zooteknist
