İneklerin gebelik süresi ortalama olarak 283 gündür. Bu sürenin insanlardaki gebelik süresi ile aynı olduğu bilinir. Dokuz aydan 10 gün fazla yani 9.3 ay ya da 40 haftadır.
Fakat bu sadece bir ortalama değer olup çeşitli etkenlere bağlı olarak değişir.
En önemli etken ineğin ırkıdır. Irk dışında ineğin genetik yapısı ile döllemede kullanılan boğanın genetiği de gebelik süresi üzerinde etkilidir.
Ancak; annenin kaçıncı doğumunu yaptığı, doğumun gerçekleştiği ay, buzağının cinsiyeti, buzağı sayısı da gebelik süresini etkiler. Bunlar dışında annenin süt verimi, buzağının ağırlığı, annenin yağlı (şişman) olup olmadığı da gebelik süresini etkileyen etkenler arasında sayılmaktadır.
İneğin ırkı en önemli etkendir. Etçi ırk mı, sütçü ırk mı? Etçi ırklardan en kısa gebelik süresi olan ırk Angus’tur (283 gün). Gebelik süresi uzun olanlar Blonde d’Aguitaine (294 gün), Piedmontese ve Limousin (291 gün) ırklarıdır.
Sütçü ırklarda gebelik süresi en kısa olan ırk Holstein (279 gün), en uzun olan ırk ise Brown Swiss’tir (291 gün). Ülkemizde bulunan diğer ırklara da bakarsak; Jersey ırkında gebelik süresi ortalama 283 gün, Simmental 289 gündür.
Düvelerde gebelik süresi kısa, ineklerde ise daha uzundur. Örneğin; ilk doğumunu yapanlar ikinci doğumunu yapanlara göre 1.3 gün daha erken doğururlar. Erkek buzağılar dişi buzağılardan ortalama 1.5 gün daha sonra doğarlar.
Yaz aylarında, sıcak stresi altında inekler daha erken doğururlar.
İkiz buzağı taşıyan inekler de daha erken doğururlar. Çünkü doğumu fetüs (karın içindeki yavru) başlatır.
Fetüs’ün doğumu başlatması stres hormonu (kortizol) salgılaması ile ilgilidir. Yeri dar ve sıcak stresi altında olan fetüsün böbrek üstü bezi (adrenal korteks) daha erken kortizol salgılar. Böylece plasental (yavru zarları) prostaglandin salgılanmasını tetikler. Doğum başlar. Özet olarak; sıcaktan ya da dar bir yerde durmaktan sıkılan, strese giren buzağı daha erken dışarı çıkmak ister.
Yüksek süt verimli ineklerin gebelik süresi daha uzundur. Yani yüksek süt verimi ile gebelik süresi arasında pozitif korelasyon vardır.
Bilim insanlarının yaptıkları genetik değerlendirmelere göre; boğaların kataloglarında özellikle 3 değerin gebelik süresine etki ettiği bildirilmektedir.
Kataloglardaki GL (Gestation Length), C.E (Calving Ease) ve S.B (Stillbirth rates) değerlerinin gözden geçirilmesi önerilmektedir.
Diğer yandan ineğin annesinin büyükbabasının (maternal grandsire) gebelik süresi konusundaki etkisi de bilinmektedir. Görüldüğü gibi ırkın dışında aynı ırktan olan ailelerin kendine has genetik etkileri de söz konusu olabilir.
Gebelik süresinin sağlıkla ilgili etkileri her zaman gündeme gelmektedir.
Örneğin; kısa gebelik süresinin retentio secundinarum (sonun atılmaması, eşin düşmemesi) yönünde yüksek oranda yatkınlık oluşturduğu bilinmektedir.
Sütçü ırklarda kısa gebelik süresi ile buzağının yaşam gücü arasında negatif bir etkileşim olduğu iddia edilir. Ancak; uzun gebelik süresinin de güç doğuma yatkınlık yaratacağı da başka bir gerçektir.
Gebelik süresi düşükse (kısaysa) doğum ağırlığı da düşüktür. Gebelik süresi uzunsa doğum ağırlığı daha yüksek olur. Gebelik süresi düşükse (kısaysa) güç doğum ihtimali de düşük, yüksekse (uzunsa) güç doğum ihtimali de yüksektir.
Genel bilgiye göre; güç doğum ve ikiz doğum olan ineklerde doğum sonrası sorunların görülme ihtimali de yüksek olmaktadır.
İkiz doğumlarda normalden 4-5 gün önce doğum olacağı öngörüldüğünden buzağıların yaşam güçlerinin düşük olabileceği de ihtimaller arasındadır.
İneklerin gebelik süresi; “döllenmeden doğuma kadar olan süre” olarak tanımlanır. Bu tanıma göre doğru kayıt tutulması, tohumlama tarihinin tam olarak kaydedilmesi büyük önem taşımaktadır.
ABD’de son yıllarda “Curve-bender” boğalar kavramı ortaya çıkmıştır. Bazı boğaların buzağıları küçük doğum ağırlığı ile doğar, hızlı büyüme sağlarlar.
Yani küçük doğan ve hızlı büyüyen, bu özellikleriyle “şaşkınlık yaratan, şaşırtan” yavrular doğar. Bu boğalar çoğunlukla Angus ırkından olmakla birlikte, veriler ortaya çıktıkça etçi ırklar arasında diğer ırklardan da Curve-bender boğalar olduğu ortaya konulmuştur. Yıllar içerisinde Curve-bender boğa özelliği taşıyanlar özel olarak aranan ve istenen boğalar olmuşlardır
