Hayvancılıkta gelişmiş ülkelerde her 5 yılda bir genetik özelliklerin değerleri güncellenmektedir.Bu konuyu iyi anlayabilmek için şu soruları cevaplamamız gerekir; Genetik güncellemeler niçin yapılıyor ? Üreticileri nasıl etkileyecek ? İleriki yıllarda neler bekleyebiliriz ?
Bir hayvanın damızlık değeri başlıca 2 şekilde ifade edilir; Bunlardan bir tanesi EBV dir. EBV değeri bir hayvanın belli bir özelliğinin değerini ifade eder. EBV yavrulardan beklenen performansın iki katıdır. Yani anne babanın damızlık değerini ifade eder. Yavrulardan beklediğimiz tahmini performans ise EBV’nin yarısına eşittir. Çünkü anne babadan genlerin yarısı yavruya geçmektedir. Damızlık değerini ifade eden bir başka değer ise PTA dır. PTA yavrudan beklenen performansı ifade eder. PTA süt,yağ, protein,somatik hücre skoru, verimlilik ömrü ve final tip skoru gibi özellikler için hesaplanır. PTA değerleri A.B.D., İngiltere, İrlanda ve İsrail’de kullanılmaktadır. Kısaca özetlemek gerekirse bir boğa katalogunda PTA değerini 2 ile çarparak EBV değerini buluruz.
Genetik baz hesaplanırken belli bir hayvan grubunun ortalama değerleri dikkate alınır. Temel alınan bu hayvan gruplarına göre genetik ilerlemedeki eksiklikleri veya fazlalıkları rahatlıkla gözlemleyebiliriz. En son 1995 yılında doğan ineklerin ortalama özellikleri dikkate alınarak genetik değerlendirmeler yapılmıştı. Şubat 2005’den sonra genetik ilerlemeyi hesaba katarak 2000 yılında doğan ineklerin ortalama özellikleri dikkate alınacaktır. Hayvan ıslahında sağlanan gelişmeye bağlı olarak ilerleme sağlanan özelliklerden gerçekleşen ilerleme kadar PTA değerlerinde düşme olacaktır.
Yeni değerlere göre PTA değerlerinde oluşacak değişiklikler aşağıdaki gibi olacaktır ;
Tip ile ilgili Genetik baz değişimi ise ;
PTAT -0,36
MEME BİLEŞİK ENDEKSİ -0,36
AYAK- BACAK BİLEŞİK ENDEKSİ -0,38
Yukarıda görüldüğü gibi gerçekleşecek düşüşler düşüş miktarı kadar genetik ilerlemeyi ifade etmektedir.Bu ise ABD de 1995-2000 yılları arasında sütte 592 Libre (268,53 kg) süt artışı, 18 Libre (8,16 kg) yağ ve 19 Libre (8,61 kg) protein artşının olduğunun ifadesidir. Bunlara ilaveten daha uzun bir verimlilik ömrü ve daha düşük somatik hücre skoru gerçekleşmiştir.
Tüm bu açıklamalara ek olarak herkesin bildiği TPI formulünde de değişiklikler meydana gelmiştir.
Yeni TPI formülünde göze çarpan değişikliklerden bir tanesi önceden formülde olmayan sütçülük formu,kızlarının gebe kalma oranı ve kızlarının kolay doğum özelliğinin yeni TPI formülünde yer almasıdır.Buna bağlı olarak genetik ilerleme sonucu mevcut bazı değerlerde de düşüşler olmuştur.
FAT: Yağ , PR: Protein, PL: Verimlilik ömrü, SCS: Somatik Hücre Skoru, TYPE: Tip, UDC: Bileşik meme endeksi, FLC: Ayak bacak endeksi, DPR: Kızlarının gebe kalma oranı, DCE: Kızlarının kolay doğum özelliği
Tüm bu açıklamalardan anlaşılacağa üzere meydana gelen değişiklikler genetik ilerlemenin bir sonucudur.
